Yield-et e titujve të borxhit të qeverisë në tregun dytësor po vazhdojnë rënien edhe në javët e para të vitit 2023.
Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se yield-et ditorë të titujve referencë kanë rënë më tej, duke konfirmuar një korrektim në vijimësi të këtyre treguesve, pasi ishin rritur me ritme të shpejtë deri në muajin dhjetor.
Në mungesë të një tregu të mirëfilltë sekondar, që prej vitit 2018 Ministria e Financave dhe Ekonomisë (MFE) dhe Banka e Shqipërisë po zhvillojnë projektin e titujve referencë, në bashkëpunim me pesë banka tregtare në vend.
Pjesëmarrja në ankandet e titujve referencë mund të kryhet vetëm nëpërmjet bankave pjesëmarrëse në projekt, që kanë titullin e Zhvilluesve të Tregut. Titujt referencë (benchmark) gëzojnë likuiditet më të lartë se emetimet e zakonshme, për shkak të detyrimit që kanë Zhvilluesit e Tregut për të kuotuar çmime blerjeje dhe shitjeje në tregun sekondar, sipas kushteve të përcaktuara në kontratën e lidhur me MFE.
Në këtë projekt aktualisht përfshihen emetimet e fundit të obligacioneve 3, 4 dhe 5-vjeçare. Kuotimi ditor i yield-it për tregtim sekondar iu jep këtyre instrumenteve tipare më likuide, por njëkohësisht mundëson edhe vlerësimin e një çmimi më të drejtë.
Sipas të dhënave më të fundit të publikuara nga Banka e Shqipërisë, yield-i fiks i obligacioneve 3-vjeçare në datën 18 janar zbriti në 5.43%, ndërkohë që për periudhën 10 nëntor-5 dhjetor kishte arritur nivelin maksimal prej 6.85%.
Yield-i i obligacioneve 4-vjeçare në datë 18 janar zbriti në 5.76%, nga niveli maksimal 7.55% që kishte qenë në periudhën mes 10 nëntorit dhe 5 dhjetorit. Ndërsa yield-i i obligacioneve 5-vjeçare zbriti në 6.04%, kundrejt një niveli maksimal prej 7.8% që ishte regjistruar më datë 24 nëntor.
Për shkak të volumeve të ulëta të tregtimit, edhe dinamizmi i lëvizjes së yield-eve nuk është shumë i lartë. Yield-et e kuotuara nga bankat pjesëmarrëse në disa raste qëndrojnë të pandryshuara për periudha të gjata.
Megjithatë, tendenca e yield-eve po ndjek rezultatet e vërejtura edhe në tregun primar, ku yield-et po ulen, pas një cikli disamujor në rritje. Në ankandin e fundit, të mesit të muajit janar, yield-i mesatar i ponderuar i Bonove 12-mujore zbriti në 5.03%, nga niveli maksimal prej 5.83% që kishe arritur në muajin nëntor. Një tendencë e ngjashme në rënie po vërehet edhe për instrumentet më afatgjata.
Yield-et filluan të rriteshin me ritme të shpejta sidomos pas tremujorit të tretë 2022, kur Banka e Shqipërisë e përshpejtoi ndjeshëm normalizimin monetar, duke e rritur normën bazë tre herë me nga 0.5 pikë përqindje. Kjo krijoi pasiguri në rritje mes investitorëve dhe rritje të shpejtë të yield-eve të kërkuara për të financuar borxhin e qeverisë.
Por, në muajt e fundit, sinjalet nga ekonomia ishin disi më optimiste, referuar kryesisht rënies së inflacionit, që në muajin dhjetor zbriti në 7.4%, pasi kishte prekur një nivel maksimal prej 8.3% në muajin tetor. Mbështetur në këto sinjale, Banka e Shqipërisë nuk e rriti normën bazë në mbledhjen e fundit të vitit 2022.
Megjithatë, cikli i rritjeve pritet të rifillojë së shpejt. Këshilli Mbikëqyrës do të zhvillojë mbledhjen e parë për vendimmarrjen e politikës monetare më datë 1 shkurt. Nëse inflacioni mesatar pësoi rënie sërish në dhjetor, inflacioni bazë, që përjashton çmimet e ushqimeve dhe energjisë, iu kthye sërish rritjes. Duke qenë se inflacioni bazë është indikatori më përcaktues në vendimmarrjen e Bankës së Shqipërisë, nuk përjashtohet që rritja e normave të interesit të rifillojë qysh muajin e ardhshëm. /Monitor
