BRUKSEL- Raportuesja e Shqipërisë për Parlamentin Europian, Isabel Santos, ka hartuar një rezolutë shumë kritike kundër vendit, duke kritikuar planet për një skemë parash për pasaportat e arta, mungesën e transparencës në konkurrencë dhe prokurimet publike dhe pak progres në liritë themelore. Euroactiv shkruan se rezoluta e hartuar nga Santos, një socialiste si Partia Socialiste në pushtet, do t’i nënshtrohet procedurave parlamentare në javët e ardhshme.
“Parlamenti Europian shpreh shqetësimin për mungesën e progresit në arritjen e transparencës institucionale, lirisë së shprehjes dhe lirisë së medias dhe thekson rolin që kanë liderët politikë në krijimin e një mjedisi favorizues për këto liri”, thuhet në projekt-rezolutën.
Në temën e medias, Santos gjithashtu bën thirrje për masa të menjëhershme kundër ndikimit politik, strukturës ekonomike të shtypit dhe kërcënimit të gazetarëve. Në raportin e fundit të progresit të Komisionit, Shqipëria u shënua se nuk po bënte asnjë përparim në lirinë e medias, me shqetësimet kryesore që lidhen me presionin ndaj punonjësve të medias, financimin dhe transparencën.
Fondi Monetar Ndërkombëtar u ka bërë thirrje autoriteteve shqiptare të përmirësojnë reformat në drejtësi dhe anti-korrupsion, ndërsa theksoi rëndësinë e një daljeje të përshpejtuar nga lista gri e FATF, diçka që do të jetë kritike në diskutimet e anëtarësimit në BE. Projekt-rezoluta gjithashtu shpreh shqetësim për aspekte të projektligjit për amnistinë fiskale dhe skemës së propozuar të pasaportave në këmbim të investimeve dhe i konsideron këto aspekte të papajtueshme me normat e BE-së dhe politikën e vizave.
Planet për t’i shitur shtetësinë shqiptare investitorëve të pasur të vendeve të treta u zbuluan për herë të parë në vitin 2019. Pavarësisht kundërshtimit nga BE, qeveria ka thënë se do të vazhdojë me planin. Malta, Qiproja dhe Bullgaria kishin të gjitha skema të ngjashme, por dy të fundit që i hoqën ato për shkak të shqetësimeve të BE-së. Mbetet vetëm Malta dhe pi përballet me procedura ligjore në gjykatat e BE-së.
Shqipëria duhet të heqë dorë nga plani i ‘pasaportave të arta’ dhe të godasë pastrimin e parave dhe korrupsionin, sipas raportit të vendit për vitin 2022 të publikuar të enjten nga Komisioni Evropian. Rezoluta prek edhe temën e çështjeve të pazgjidhura nga qeverisja totalitare komuniste pothuajse 50-vjeçare, e cila përfundoi në vitin 1991. Dosjet e Sigurimit të Shtetit mbeten të mbyllura pavarësisht kërkesave të shoqërisë civile dhe politikanëve nga të dyja palët.
Përveç kritikave, ajo vuri në dukje përparim në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar dhe në fushën e reformës në drejtësi. Ndërkohë, projekt-rezoluta e Parlamentit Evropian kërkon nevojën për të përfunduar deklasifikimin e dosjeve të epokës komuniste dhe vënien e tyre në dispozicion të studiuesve dhe publikut të gjerë, për të çuar përpara drejtësinë dhe pajtimin.
Por nuk ishin të gjitha lajmet e këqija në rezolutë. Santos vlerësoi angazhimin e qeverisë për të përfunduar reformën në drejtësi dhe e inkurajoi atë të përfundojë procesin e verifikimit dhe të sigurojë drejtësi universale përmes masave ndërsektoriale. Ajo gjithashtu vuri në dukje procesin e vazhdueshëm të parandalimit, hetimit proaktiv dhe ndjekjes penale të rasteve të korrupsionit dhe krimit të organizuar, por bëri thirrje për më shumë përparim në krijimin e një administrate publike efikase dhe të përgjegjshme.
Në temën e trafikut të njerëzve, drogës dhe armëve, ajo përshëndeti hetimet dhe operacionet e suksesshme ndërkombëtare për të luftuar fenomenin. Megjithatë, nevojiten veprime të vazhdueshme për të reduktuar kërkesat e pabazuara për azil nga shtetasit shqiptarë. Sa i përket të drejtave të njeriut, rezoluta përshëndeti hapat e ndërmarrë për eliminimin e diskriminimit kundër pakicave dhe vlerësoi angazhimin konstruktiv në nismat e bashkëpunimit rajonal dhe ndërkufitar, në veçanti, progresin e prekshëm të arritur në kontekstin e Procesit të Berlinit dhe Samitit BE-Ballkani Perëndimor në Tiranë. Pika të tjera meritë ishin qasja ndaj tranzicionit dhe diversifikimit të energjisë, respektimi i Mekanizmit të Mbrojtjes Civile të BE-së dhe hapat për krijimin e Parkut Kombëtar të Vjosës.
