TIRANË– Deputeti i Partisë Demokratike Lefter Gështenja ka propozuar këtë të enjte disa propozime për ndryshime në statusin e Nënpunësit Civil. Kjo kërkesë e tij vjen pas publikimit të të dhënave të përdoruesve të aplikacionit “Aktiv1sti” të progtramuar nga Partia Socialiste pjesë e të cilit ishin drejtorë, prokurorë, gjykatës etj që bënin “Like” e “Share” postimeve të qeverisë.
Në një deklaratë për mediat nga Kuvendi Gështenja tha faktin se rreth 70 mijë punonjës të administraës shtetërore po iu bëhet shantazh për qëllime politike. Sipas tij me këto ndryshime bëhet e mundur që nënpunësit publikë të mos shantazhohen nga qeveria as për të marrë pjesë në takime elektorale dhe as mos të jenë pjesë e platformave dixhitale.
DEKLARATA E PLOTË:
Të nderuar qytetarë shqiptarë Të nderuar përfaqësues të medias Ne muajin Janar te ketij vit kam dorëzuar zyrtarisht në Kuvendin e Shqipërisë propozimet per ndryshime në ligjin nr. 152/2013 “Për Nëpunësin Civil”, të ndryshuar. Këto propozime vijne pas nje pune tre mujore ne konsultim me eksperte te fushes, me punonjes te administrates publike si dhe me te gjithe faktoret dhe aktoret qe impaktohen nga ky projektligj. Propozimet synojnë të ndalojnë ligjërisht çdo mundësi,cdo tentativë të qeverisë apo të çdo strukture partiake, të detyrojnë punonjësit dhe nëpunësit publikë të shantazhohen për qëllime politike. Keto dite në media është denoncuar skandali i platformës Aktiv1sti, ku më shumë se 70 mijë qytetarë, janë detyruar të regjistrohen dhe të përdoren vetëm për synime politike. Siç është bërë e ditur, shumica e tyre, janë punonjës të administratës, të cilëve u kërkohet që të jenë aktivë politikisht në këtë platformë. Skandali nuk ka të bëjë vetëm me faktin se administrata po përdoret për të dhënë një imazh të rremë të mbështetjes politike ndaj qeverisë, por edhe me faktin, se permes këtij aplikacioni, të gjithë pperdoruesit humbasin privatesine, kontrollohen dhe monitorohen deri në dhënien e votës me detyrim për Partinë Socialiste. Por skandali i platformës Aktiv1sti nuk është i vetmi. Raportet e OSBE/ODIHR-it dhe institucioneve të tjera por edhe ne si opozite kemi vërejtur se përmes komunikimit digjital, qeveria ka abuzuar ndjeshëm për qëllime politike. Platformat e rrjeteve sociale dhe në veçanti ëhats up janë përdorur dhe perdoren edhe sot në mënyrë të kontrolluar për të ushtruar presion politik ndaj çdo punonjësi të administratës publike. Ky presion eshte aq i shëmtuar dhe i rëndë sa në faqet personale të punonjësve te administrates publike gjen materiale propagandistike të kryeministrit apo të titullareve te tjere ne te gjitha nivelet. Mjafton te shohesh like, sharet dhe komentet ne faqet e kryeministrit, ministrave, kryetareve te bashkive apo drejtuesve te qarqeve, dhe kjo eshte lehtesisht e verifikueshme ku e gjithe administrata ne orarin zyrtar eshte e perfshire me detyrim ne kete skandal!
Eshte fakt qe sot administrata publike nuk vleresohet per performance ne lidhje me sherbimet ndaj qytetarit, por per performanc ne sherbim ndaj titullarit. Pikërisht, me synim për t’i dhënë fund përdorimit politik të administratës publike, projektligji i propozuar ndalon çdo nëpunës civil apo punonjës që ushtron një funksion jopolitik në administratën publike, që të krijoje grupe, platforma komunikimi, apo te postojë, reagojë, shpërndajë, komentojë postime me përmbajtje politike në rrjetet sociale. Këto ndryshime ligjore, që vijnë edhe në kuadër të rekomandimeve të OSBE/ODIHR-it, ndalin përfundimisht çdo tentativë të qeverisë për të mbajtur nen presion administratën publike. Ndryshimet ligjore do garantojnë se asnjë punonjës i administratës nuk do jetë më i detyruar të marrë pjesë me detyrim në mitingje politike, në takime gjoja informuese të qeveritarëve, në shpëndarje apo komunikim virtual, dhe në asnjë platformë të paligjshme si Aktiv1sti. Këto ndryshime ligjore do i kthejnë dinjitetin administratës publike dhe të gjithë nëpunësve të shtetit të cilët në këto vite janë shantazhuar për vendin e punës apo janë detyruar të punojnë për pushtetin. Edi Rama nuk duhet të fshihet dhe as të vonojë miratimin e këtyre ndryshimeve ligjore, në të kundërt, ashtu siç po bëhet evidente çdo ditë, synimi kryesor i Edi Ramës është vetëm pushteti, pavarësisht kostos që mban Shqipëria dhe shqiptarët. Ky model duhet te marre fund! Gjithashtu i bëj thirrje komunitetit ndërkombëtar dhe në veçanti prezencës së OSBE-së në Tiranë që të bëjë presionin e duhur që këto ndryshime ligjore të miratohen sa më pare, nese duam vertete nje administrate ku te sundoje ligji, barazia, gara, meritokracia, transparenca, profesionalizmi dhe paanesia politike. Ne te kundert ne do te vazhdojme te kemi nje administrate publike per Partine dhe jo per Shqiperine! Ju faleminderit,
Ndryshimet e kërkuara:
KUVENDI
Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike
Nr. __ Prot. Tiranë, më _._.2022
Lënda: Propozohet për shqyrtim dhe miratim një projektligj.
Drejtuar: Znj. Lindita NIKOLLA
Kryetare e Kuvendit të Shqipërisë
KëtuZnj. Kryetare e Kuvendit,
Në mbështetje të nenit 81, pika 1 të Kushtetutës dhe nenit 68, pika 1 të Rregullores së Kuvendit të Shqipërisë, bashkëlidhur gjeni për shqyrtim dhe miratim projektligjin “Për disa shtesa në ligjin nr. 152/2013 “Për Nëpunësin Civil”, të ndryshuar”, shoqëruar me relacionin përkatës, të propozuar nga deputeti Lefter Gështenja.
Ju lutem, marrjen e masave për nisjen e procedurave parlamentare për shqyrtimin dhe miratimin e këtij projektligji në Kuvendin e Shqipërisë, në përputhje me nenet 68 e vijues të Rregullores.
Duke ju falënderuar për bashkëpunimin.K R Y E T A R I
Enkelejd ALIBEAJ
KUVENDI
PROJEKTLIGJ
Nr. __/2022
PËR DISA SHTESA NË LIGJIN NR. 152/2013 “PËR NËPUNËSIN CIVIL”, TË NDRYSHUARNë mbështetje të neneve 78 dhe 83, pika 1 të Kushtetutës, me propozimin e deputetit Lefter Gështenja,K U V E N D I
I REPUBLIKËS SË SHQIPËRISË
V E N D O S I:Në ligjin nr. 152/2013 “Për Nëpunësin Civil”, i ndryshuar, bëhen shtesat, si më poshtë vijon:
Neni 1
Në nenin 4, pika 1, pas gërmës “f”, shtohet gërma “g”, me përmbajtje si më poshtë:
“Postim me përmbajtje politike” është çdo lloj postimi i bërë nga funksionarët politikë apo i bërë nga çdo person tjetër që përmban mesazhe në mbështetje të një funksionari politik, një partie politike apo një kandidati në zgjedhje.
Neni 2
Në nenin 37 “Të drejtat politike”, pas pikës 3, shtohet pikat 4, 5, 6 dhe 7 me përmbatje si më poshtë:
4. Nëpunësit civil ose punonjësit që kryen një funksion jopolitik në administratën publike, i ndalohet të publikojë, reagojë, shpërndajë apo komentojë postime me përmbajtje politike, të bëra në rrjetet sociale.
5. Nëpunësit civil ose punonjësit që kryen një funksion jopolitik në administratën publike, i ndalohet të detyrojë punonjësit e tjerë apo vartësit e tij të publikojnë, reagojnë, shpërndajnë apo komentojnë postime me përmbajtje politike, të bëra në rrjetet sociale.
6. Nëpunësit civil ose punonjësit që kryen një funksion jopolitik në administratën publike, i ndalohet të krijojë grupe komunikimi në platformat elektronike, me qëllim publikimin, reagimin, shpërndarjen apo komentimin e postimeve me përmbajtje politike, të bëra në rrjetet sociale.
7. Nëpunësi civil ose punonjësi që kryen një funksion jopolitik në administratën publike, që vepron në kundërshtim me pikat 4, 5 dhe 6 të këtij neni, mban përgjegjësi penale sipas nenit 328/a të Kodit Penal.
Neni 3
Hyrja në fuqi
Ky ligj hyn në fuqi 15 ditë pas botimit në Fletoren Zyrtare.
KRYETARJA
Lindita NIKOLLA
Miratuar, më _._.2022
R E L A C I O N
PËR PROJEKTLIGJIN
PËR DISA SHTESA NË LIGJIN NR. 152/2013 “PËR NËPUNËSIN CIVIL”, TË NDRYSHUAR
I. QËLLIMI I PROJEKTAKTIT DHE OBJEKTIVAT QË SYNOHEN TË
ARRIHEN
Ligji nr. 152/2013 “Për nëpunësin civil”, i ndryshuar, i miratuar në vitin 2013, si një ndër kushtet e Bashkimit Evropian, për ecurinë e mëtejshme të Shqipërisë në procesin e integrimit, synonte krijimin e një shërbimi civil, të qëndrueshëm, profesional, të bazuar në meritë, integritet moral dhe paanësi politike (shih nenin 1). Ligji ka përcaktuar parimet e administrimit të shërbimit civil, ku bëjnë pjesë ligjshmëria, barazia, merita, transparenca, profesionalizmi dhe paanësia politike (shih nenin 5).
Një ndër qëllimet kryesore dhe parimet e sanksionuara në ligjin “Për nëpunësin civil”, është paanësia politike, që synon depolitizimin e administratës publike. Këto rregullime janë diktuar pikërisht për shkak të përdorimit që partitë politike i bënin punonjësve të administrates publike, në funksion të realizimit të qëllimeve të tyre. Veçanërisht këto rregullime kanë pasur në konsideratë shkeljet që mund të kryheshin nga forcat politike qeverisëse, të cilat mund të përdornin autoritetin e tyre për të detyruar punonjësit të angazhoheshin në mbështetje të funksionarëve politikë, partive politike apo kandidatëve në zgjedhje.
Me qëllim shmangien e çdo lloj abuzimi, ligji ka përcaktuar edhe të drejtat politike të nëpunësve civil, duke sanksionuar ndalimin e tyre për të marrë pjesë në veprimtari politike gjatë orarit zyrtar dhe për të shprehur publikisht bindjet a preferencat e tyre politike. Ndërsa, për nëpunësit e nivelit të lartë parashikohet ndalimi për të qenë anëtarë të partive politike, për nëpunësit e tjerë ndalohet qënia anëtar i organeve drejtuese të partive. Në rast kandidimi të një nëpunësi civil për një pozicion politik, atëherë ai pezullohet nga detyra (shih nenin 37).
Megjithë, rregullimet e mësipërme, siç provohet edhe nga raporti final i OSBE/ODIHR për zgjedhjet parlamentare të 25 prillit 2021, përdorimi i administratës publike në funksion të qëllimeve politike dhe elektorale të partisë në pushtet, ka vazhduar të përbëjë një problem madhor. Kodi Zgjedhor, në nenet 91 dhe 92 të tij, është përpjekur të adresojë problematikën e përdorimit të burimeve njerëzore të administratës në zgjedhje, megjithatë problematika shtrihet edhe përtej periudhës zgjedhore.
Veçanërisht, vitet e fundit është vërejtur një problematikë që lidhet me përdorimin e rrjeteve sociale, ku nëpunësit civilë apo punonjësit e tjerë që ushtrojnë funksione jopolitike në administratën publike, detyrohen që të publikojnë, pëlqejnë, shpërndajnë apo komentojnë pastime me përmbajtje politike. Kështu, në shumicën e institucioneve qëndrore dhe vendore funksiojnë grupet e komunikimit në platforma të ndryshme (kryesisht whatsapp), ku punonjësve iu dërgohen postime apo mesazhe, të cilat më pas duhet t’i pëlqejnë, shpërndajnë apo komentojnë. E gjitha kjo bëhet me qëllim përhapjen masivisht të mesazheve politike të kryeministrit, ministrave, deputetëve, kryebashkiakëve apo funksionarëve të tjerë politikë.
Pikërisht, me synim për t’i dhënë fund përdorimit politik të administratës publike, projektligji i propozuar përmban ndalimin për çdo nëpunës civil apo punonjës që ushtron një funksion jopolitik në administratën publike, që të postojë, reagojë, shpërndajë apo komentojë postime me përmbajtje politike në rrjetet sociale. Rregullimet e këtij projektligji përfshijnë edhe ndalimin e detyrimit të kolegëve apo vartësve, si dhe krijimin e grupeve të komunikimit, me qëllim publikimin, reagimin, shpërndarjen apo komentimin e mesazheve politike, duke sanksionuar edhe përgjegjësitë përkatëse në rast shkeljeje të këtyre dispozitave.
II. ARGUMENTIMI I PROJEKTAKTIT LIDHUR ME PËRPARËSITË,
PROBLEMATIKAT, EFEKTET E PRITSHME
Krijimi i një administrate profesioniste, të qëndrueshme dhe të depolitizuar është një ndër objektivat kryesore që Shqipëria duhet të realizojë në funksion të integrimit në Bashkimin Evropian. Nga ana tjetër, ky objektiv ka qenë edhe një angazhim i ndërmarrë në mënyrë të përsëritur nga qeveria shqiptare. Megjithatë, edhe në këtë rast, ashtu si në raste të tjera, ka një mospërputhje të angazhimeve në letër, me përpjekjet apo veprimet në praktikë.
Praktika e krijuar rëndom ku punonjës të shërbimit civil apo që kryejnë funksione jopolitike në administratën publike detyrohen për të publikuar, pëlqyer, shpërndarë apo komentuar postimet e bëra nga kryeministri, ministrat, deputetët dhe kryebashkiakët e mazhorancës është një dëshmi e qartë e mungesës së vullnetit për realizimin e objektivitit të shpallur për depolitizimin e administratës publike. Madje, kjo praktikë jo vetëm dëmton depolitizimin e administratës, por e shndërron atë në një shtojcë të partisë në pushtet.
Në media ka pasur raste të shumta të denoncuara ku eprorët apo drejtuesit e institucioneve detyrojnë vartësit e tyre për të publikuar, reaguar apo shpërndarë postime me përmbajtje politike. Në të kundërt ndaj këtyre punonjësve mund të merreshin masa disiplinore, përfshirë largimin nga puna. Pavarësisht mungesës së vullnetit apo dëshirës së tyre, këta punonjës janë të detyruar të binden, në mënyrë që të ruajnë vendet e punës, në të shumtat e rasteve të vetmet burime të ardhurash për veten dhe familjen.
Prandaj, projektligji i propozuar ka për qëllim që t’i mbyllë rrugë kësaj praktike të paligjshme dhe arbitrare, duke vendosur detyrime të qarta qoftë për nëpunësit civilë apo punonjësit që ushtrojnë funksione jopolitike në administratën publike, ashtu edhe për eprorët apo drejtuesit e organeve publike. Kështu, projektligji fillimisht ka ofruar një përkufizim të postimeve me përmbajtje politike, me qëllim shmangien e çdo lloj keqinterpretimi apo interpretimi arbitrar. Si të tilla konsiderohen të gjitha postimet e bëra nga funksionarët politikë apo të bëra nga çdo person tjetër që përmbajnë mesazhe në mbështetje të funksionarëve politikë, partive politike apo kandidatëve në zgjedhje.
Më tej, projektligji parashikon ndalimin e nëpunësit civil dhe çdo punonjësi që kryen një funksion jopolitik në administratën publike të publikojë, reagojë, shpërndajë apo komentojë postime me përmbajtje politikë në rrjetet sociale. Po ashtu, projektligji përcakton ndalimin e detyrimit të punonjësve të tjerë apo vartësve, si dhe ndalimin e krijimit të grupeve të komunikimit për të publikuar, reaguar, shpërndarë apo komentuar postime me përmbajtje politike. Në të kundërt, projektligji parashikon se nëpunësi civil ose punonjësi i administratës publike mban përgjegjësi penale, sipas nenit 328/a të Kodit Penal, që ka të bëjë pikërisht me përdorimin e funksionit publik për veprimtari politike ose zgjedhore.
Projektligji mund të shikohet si kufizim i të drejtave politike apo lirisë së shprehjes, por këto kufizime janë në përputhje me kriteret e përcaktuara nga neni 17 i Kushtetutës. Kjo pasi, kufizimet janë të bëra me ligj, për një interes publik dhe në përpjesëtim me gjendjen që i ka diktuar. Për të analizuar interesin publik dhe parimin e proporcionalitetit në këtë rast, vlen të përmendim se depolitizimi i administratës përbën një interes të rëndësishëm të shtetit shqiptar, edhe në kuadër të proçesit të integrimit evropian. Nga ana tjetër, situata e krijuar, përmasat e problematikës, kërkojnë një ndërhyrje ligjore urgjente me qëllim adresimin e saj.
Duke pasur parasysh se kryesisht kjo problematikë shkaktohet nga partitë në pushtet, e vetmja mënyrë për të zgjidhur këtë çështje është adresimi nëpërmjet dispozitave ligjore. Përgjegjësia penale në rast të shkeljes së këtyre dispozitave, nuk ka funksion ndëshkues, por parandalues, pasi në këtë mënyrë çdo punonjës apo drejtues në administratën publike, duhet të mbajë parasysh pasojat që mund t’i vijnë nëse kryen veprime në kundërshtim me dispozitat e këtij projektligji. Në këtë kuptim, projektligji është në harmoni me nenin 17 të Kushtetutës, që lejon kufizimet e të drejtave dhe lirive për sa kohë respektohen parimet e ligjshmërisë, interesit publik dhe proporcionalitetit.
III. VLERESIMI I LIGJSHMËRISË, KUSHTETUTSHMËRISË DHE HARMONIZIMI ME LEGJISLACIONIN NË FUQI VENDAS E NDËRKOMBËTAR
Projektligji është propozim i një deputeti të Kuvendit të Shqipërisë, në përputhje me nenin 81, pika 1 të Kushtetutës së Shqipërisë, dhe nenin 68 të Rregullores së Kuvendit të Shqipërisë. Projektligji është në përputhje me nenin 17 të Kushtetutës dhe është në harmoni me një nga objektivat kryesore të Shqipërisë, në kuadër të proçesit të integrimit evropian, për depolitizimin e administratës publike.
IV. PËRMBLEDHJE SHPJEGUESE E PËRMBAJTJES SË PROJEKTAKTIT
Projektligji përbëhet nga 3 dispozita.
Neni 1 përmban një përkufizim të qartë të postimeve me përmbajtje politike, me qëllim shmangien e çdo lloj keqintepretimi apo interpretimi arbitrar.
Neni 2 përmban ndalimin e punonjësve të administratës publike për të publikuar, reaguar, shpërndarë apo komentuar postime me përmbajtje politike. Po ashtu, punonjësve të administratës publike iu ndalohet detyrimi i punonjësve të tjerë, si dhe krijimi i grupeve me qëllim publikimin, reagimin, shpërndarjen apo komentimin në postime me përmbajtje politike. Në të kundërt, punonjësi mban përgjegjësi penale sipas nenit 328/a të Kodit Penal.
Neni 3 parashikon hyrjen në fuqi të ligjit 15 ditë pas botimit në Fletoren Zyrtare, në përputhje neni 83, pika 4 të Kushtetutës.
V. RAPORTI I VLERËSIMIT TË TË ARDHURAVE DHE SHPENZIMEVE BUXHETORE
Projektligji nuk parashikon efekte financiare për Buxhetin e Shtetit.
DEPUTETI
Lefter GËSHTENJA
