Bota është “në fillim të fundit” të epokës së lëndëve djegëse sipas kreut të mbikëqyrësve botërorë të energjisë, e cila për herë të parë ka parashikuar se kërkesa për naftë, gaz natyror dhe qymyr do të arrijë kulmin përpara vitit 2030.
Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë, IEA, parashikoi se konsumi i tre lëndëve kryesore djegëse do të reduktohet brenda kësaj dekade për shkak të rritjes së shpejtë të energjisë së rinovueshme dhe përhapjes së automjeteve elektrike.
“Ne jemi dëshmitarë të fillimit të fundit të epokës së karburanteve fosile dhe ne duhet të përgatitemi për epokën e ardhshme,” tha kreu i IEA Fatih Birol për parashikimet, që do të publikohen muajin e ardhshëm në World Energy Outlook të trupit. “Kjo tregon se politikat klimatike po funksionojnë.”
Në një shkrim për Financial Times, Birol e quajti një “pikë kthese historike”, por u bëri thirrje politikëbërësve të bëjnë më shumë për të përshpejtuar tranzicionin e energjisë dhe për të reduktuar emetimet, pavarësisht pengesave politike ndaj dekarbonizimit.
Qeveritë në të gjithë botën kanë rritur investimet në burimet e rinovueshme në përgjigje të ndryshimeve klimatike dhe krizës energjetike të nxitur nga pushtimi në shkallë të plotë i Ukrainës nga Rusia, por shumë prej tyre janë përballur me një reagim ndaj shpenzimeve gjatë një krize të kostos së jetesës.
Birol theksoi gjithashtu “ndryshimet strukturore” në ekonominë e Kinës ndërsa ajo kalon nga industria e rëndë në industri dhe shërbime më pak intensive energjie.
“Në 10 vitet e fundit Kina përbënte rreth një të tretën e rritjes së kërkesës për gaz natyror globalisht dhe dy të tretat e rritjes së kërkesës për naftë”, tha Birol. “Energjia diellore, era dhe bërthamore do të hanë rritjen e mundshme të qymyrit në Kinë.”
Shefi i IEA tha se politikëbërësit duhet të ishin “të shkathët” për t’u përshtatur me tranzicionin energjetik dhe argumentoi se ai mund të përshpejtohej përmes “politikave më të forta klimatike”, pavarësisht shqetësimeve në kryeqytetet perëndimore për tolerancën e votuesve për ndryshime të shpejta.
SHBA dhe BE kanë nisur programe ambicioze për të mbështetur rritjen e energjisë së rinovueshme, por janë përballur me kritika nga kundërshtarët politikë për kostot.
Roberta Metsola, kryetarja e Parlamentit Europian, paralajmëroi këtë muaj se politikat klimatike të Brukselit rrezikonin t’i shtynin votuesit drejt partive populiste, ndërsa në MB qeveria ka mbështetur shpimet e reja të naftës dhe gazit dhe kritikoi zgjerimin e zonës së Londrës me emetim ultra të ulët.
Birol tha se projektet e reja të mëdha të karburanteve fosile rrezikonin të shndërroheshin në të ashtuquajturat asete të bllokuara, ndërkohë që pranoi se do të nevojiteshin disa investime në furnizimet me naftë dhe gaz për të llogaritur rëniet në fushat ekzistuese.
Si ai ashtu edhe IEA janë përballur me sulme nga prodhuesit e mëdhenj të karburanteve fosile, të cilët paralajmërojnë se investimi i pamjaftueshëm në furnizimet me naftë dhe gaz rrezikon kriza të ardhshme energjetike nëse parashikimet për një kulm të konsumit rezultojnë shumë optimiste.
OPEC, karteli i prodhuesve të naftës, akuzoi IEA në prill për nxitjen e “paqëndrueshmërisë” në tregje përmes thirrjeve të saj për të ndaluar investimin në zhvillimet e reja të naftës.
Birol tha: “Kompanitë e naftës dhe gazit jo vetëm që mund të keqvlerësojnë opinionin publik”. . . ata mund të kenë keqvlerësuar tregun nëse presin rritje të mëtejshme të kërkesës për naftë dhe gaz gjatë kësaj dekade.
“Projektet e reja të karburanteve fosile në shkallë të gjerë mbartin jo vetëm rreziqe të mëdha klimatike, por edhe rreziqe të mëdha financiare.”
Birol u bëri thirrje politikëbërësve të mos bëhen të vetëkënaqur, duke paralajmëruar se emetimet duhet të bien me shpejtësi pas një kulmi në mesin e viteve 2020 për të pasur ndonjë shans për të kufizuar ngrohjen globale në 1.5C.
“Ne presim që nga mesi i kësaj dekade emetimet globale të arrijnë kulmin, por është ende larg arritjes së objektivave tona klimatike edhe me politika shtesë,” tha Birol. “Ne mund ta përshpejtojmë këtë nëse vendosim politikat e reja të duhura. . . Është në duart tona.” /Financial Times
