TIRANË– Normat e interesit në tregun financiar në vitin 2023 priten të jenë më të qëndrueshme. Në një intervistë për “Monitor”, Banka e Shqipërisë shprehet se pjesa më e madhe e normalizimit monetar të nevojshëm për të kontrolluar inflacionin është realizuar tashmë.
Sipas Bankës Qendrore, arsyeja kryesore e rritjes së fortë të yield-eve gjatë vitit 2022 ishte pritshmëria e tregut për rritjen e shpejtë të normës bazë të interesit. Duke pasur parasysh se tashmë, pjesa më e madhe e rritjeve të kësaj norme është realizuar, Banka e Shqipërisë gjykon se yield-et e letrave me vlerë të qeverisë do të kenë ecuri mjaft më të qetë në vitin 2023.
Banka e Shqipërisë pret që inflacioni të ulet progresivisht gjatë vitit 2023 dhe të afrohet pranë objektivit prej 3% në gjysmën e parë të vitit 2024. Pritshmëria bazohet në parashikimet për uljen e inflacionit të importuar, stabilizimin e pritjeve inflacioniste në vend dhe në efektet që po jep normalizimi i normave të interesit.
Si e vlerësoni ecurinë e ekonomisë shqiptare në vitin 2022 dhe sa u ndikua ajo nga nivelet e larta të inflacionit?
Viti 2022 ishte një vit tjetër sfidues për ekonominë shqiptare. Sulmi ushtarak i Rusisë ndaj Ukrainës krijoi një realitet të ri ekonomik dhe gjeopolitik. Sanksionet e vendosura ndaj Rusisë dhe pengesat në tregtinë botërore sollën një valë të re rritjesh të çmimeve dhe rritje të pasigurisë, duke u pasqyruar në inflacion të lartë dhe dobësim të perspektivës ekonomike.
Inflacioni në vend kërceu nga niveli 3.1% në fund të vitit 2021, në rreth 8% në fund të këtij viti. Nga ana tjetër, rritja ekonomike vlerësohet të ketë ardhur në ngadalësim, pas ritmit të shpejtë të rritjes së shënuar në tremujorin e parë. Ngadalësimi pasqyroi efektet negative që burojnë nga nivelet e larta të inflacionit, në vend dhe në botë.
Ndër të tjera, këto efekte shfaqen në formën e rritjes së pasigurisë së bizneseve, të shtrëngimit të detyruar të kushteve të financimit, të gërryerjes së fuqisë blerëse, si dhe të shtrenjtimit të faturës së importit të ekonomisë shqiptare. Pavarësisht pasojave negative të pashmangshme, ekonomia shqiptare po tregon rezistencë të mirë. Stabiliteti monetar dhe financiar i vendit ka mbetur i paprekur dhe, në tërësi, faktorët mbështetës të rritjes ekonomike mbeten solidë.
Viti 2022 shënoi rënie të mëtejshëm të papunësisë, rritje të punësimit dhe të pagave. Bizneset raportojnë kërkesë të lartë për punë dhe rritja e pagave do të kontribuojë pozitivisht në bilancet financiare të familjeve. Kjo na nxit për qëndrueshmërinë e rritjes ekonomike në të ardhmen, edhe në praninë e një mjedisi të huaj aspak të favorshëm. Në të njëjtën kohë, parashikimet tona sugjerojnë se inflacioni do të kthehet në objektiv, brenda gjysmës së parë të vitit 2024.
Ecuria relativisht pozitive, krahasuar me përmasat e goditjes dhe me kontekstin rajonal dhe europian, është rrjedhim i disa faktorëve. Së pari, fillimi i vitit 2022 e gjeti ekonominë shqiptare në një moment pozitiv zhvillimi dhe me një stabilitet ekonomik e financiar relativisht të konsoliduar. Rikuperimi i humbjeve ekonomike të shkaktuara nga tërmeti dhe pandemia ishte thuajse i plotë gjatë vitit 2021.
Rritja ekonomike ishte e qëndrueshme dhe me bazë të gjerë. Ajo u shoqërua me rënien e papunësisë, rritjen e punësimit dhe të pagave. Përmirësimi u pasqyrua në bilance të shëndosha financiare, në përmirësimin e besimit dhe në kushtet financiare lehtësuese, në reflektim të politikave lehtësuese monetare e fiskale.
Së dyti, mjedisi financiar u paraqit i qëndrueshëm, me prime të përmbajtura rreziku, me një kurs të qëndrueshëm këmbimi, dhe me qarkullim normal të likuiditetit. Në veçanti, sistemi bankar i vendit paraqitet solid dhe i aftë të ushtrojë funksionin e tij të amortizuesit të goditjeve.
Gjatë dhjetë viteve të fundit, shëndeti i këtij sistemi ka ardhur në përmirësim, falë reformave të vazhdueshme strukturore që kemi marrë në këtë drejtim, por edhe mbikëqyrjes sonë të kujdesshme. Edhe në vitin 2022, sektori bankar gjeneroi flukse në rritje kredie drejt sektorit privat, duke financuar zgjerimin e konsumit e të investimeve, si dhe duke mundësuar përballimin e nevojave të ndërmarrjeve e familjeve për likuiditet.
Ky mjedis i shëndoshë financiar ka rritur fleksibilitetin e politikave ekonomike në përballimin e goditjeve, duke ju mundësuar atyre të marrin masat e nevojshme në kohën dhe me forcën e duhur. Së treti, miksi i politikave ekonomike pati kontribut pozitiv në adresimin e situatës. Politika monetare identifikoi në kohë inflacionin dhe presionet e larta inflacioniste, si burimin kryesor të rrezikut për ekonominë shqiptare.
Për këtë arsye, ne filluam procesin e normalizimit të politikës monetare, për të mos lejuar që presionet e forta inflacioniste të shndërroheshin në inflacion të lartë e të qëndrueshëm, me pasoja negative për ekonominë dhe shoqërinë shqiptare.
Në të njëjtin kah, edhe politika fiskale adoptoi një qëndrim më të kujdesshëm, duke përshpejtuar shpejtësinë e konsolidimit fiskal por duke u kujdesur, në të njëjtën kohë, të ofronte ndihmën e nevojshme për shtresat në nevojë dhe për sistemin energjetik shqiptar.
Së fundi, por po aq e rëndësishme sa dhe pikat e mëparshme, biznesi shqiptar ka treguar fleksibilitet të lartë operacional, duke marrë masa për kontrollin e kostove dhe për rritjen e eficiencës, si dhe një ekspertizë në rritje financiare.
Bazuar në këto premisa, skenari bazë i parashikimeve tona sugjeron se goditja aktuale e inflacionit do të lërë më shumë gjurmë nominale se reale në ekonominë shqiptare.
Inflacioni këtë vit ka arritur nivelet më të larta në më shumë se dy dekada. Cilat janë pritshmëritë tuaja për ecurinë e këtij treguesi gjatë vitit 2023 dhe kur mund të shohim rënie graduale të tij?
Inflacioni pritet të shënojë një pikë kthese në muajt në vazhdim dhe të reduktohet progresivisht në vitin 2023. Kjo pritje e jona bazohet në tre faktorë kryesorë, të cilët në mungesë të goditjeve të reja, do të mundësojnë kthimin e inflacionit në objektivin tonë 3% brenda gjysmës së parë të vitit 2024.
Faktori i parë është reduktimi i pritur i inflacionit në mjedisin e huaj. Të dhënat e muajve të fundit tregojnë se rritja e çmimeve të lëndëve bazë, por edhe të atyre të konsumit, te partnerët tanë kryesorë po vijnë në rënie.
Disa prej problemeve të ofertës globale, kryesisht të lidhura me pandeminë, kanë filluar të marrin zgjidhje duke lehtësuar presionet mbi çmimet.
Faktori i dytë është fakti se pritjet inflacioniste në vend nuk kanë shënuar shmangie nga objektivi proprorcional me rritjen e inflacionit, sidomos në afatin e mesëm. Kjo ndihmon kontrollin e çmimeve të së ardhmes.
Faktori i tretë është normalizimi i politikës monetare. Rritja e normës bazë të interesit i shërben krijimit të një balance më të mirë midis kërkesës dhe ofertës në ekonomi.
Duke ndjekur një kurs normalizimi të politikës monetare, ne do të mund të rivendosim stabilitetin e çmimeve pa cenuar rritjen e ekonomisë gjatë viteve në vijim.
Banka e Shqipërisë do të vazhdojë të monitorojë me kujdes zhvillimet ekonomike, monetare e financiare, si në ambientin e brendshëm dhe në atë të huaj.
Angazhimi ynë ka qenë dhe do të mbetet marrja në kohë e çdo mase të nevojshme për ruajtjen e stabilitetit ekonomik e monetar, si parakusht për rritjen e qëndrueshme dhe afatgjatë të vendit.
Gjatë vitit 2022, Banka e Shqipërisë ka ndërmarrë një proces të normalizimit të shpejtë monetar. Çfarë efektesh ka pasur, deri tani, ndryshimi i kahut të politikës monetare në ekonomi dhe a prisni që rritja e normave të interesit në vitin 2023 të ketë ritëm më të ngadalësuar?
Normalizimi i qëndrimit të politikës monetare, i kuptuar si një rritje graduale e normës bazë të interesit nga minimumi historik prej 0.5%, i shënuar në periudhën e pandemisë drejt një niveli më neutral në këndvështrimin afatmesëm dhe afatgjatë, ishte një reagim i duhur i Bankës së Shqipërisë.
Kjo lëvizje u bë për të kontrolluar presionet e forta inflacioniste, të cilat origjinuan nga goditja e ofertës së huaj dhe filluan të transmetohen në pritjet inflacioniste dhe strukturën e kostove të ekonomisë shqiptare, duke rrezikuar stabilitetin e çmimeve në afatin e mesëm dhe të gjatë.
Duke vlerësuar rrezikun e inflacionit, si sfidën kryesore për stabilitetin ekonomik e financiar, për rritjen e qëndrueshme dhe afatgjatë të vendit dhe për mirëqenien sociale, Banka e Shqipërisë rrit në mënyrë progresive normën bazë të interesit, duke e çuar atë në nivelin 2.75% në muajin nëntor.
Kjo lëvizje ishte në kah të njëjtë me atë të të gjitha bankave të tjera qendrore, të cilat u përballën me fenomenin global të inflacionit të lartë.
Në çdo rast, Banka e Shqipërisë ka qenë e kujdesshme që shpejtësia e normalizimit të politikës monetare të ishte proporcionale me presionet inflacioniste në horizont dhe e mjaftueshme për respektimin e objektivit tonë të inflacionit, duke mos sjellë – në të njëjtën kohë – pasoja të panevojshme negative në rimëkëmbjen e ekonomisë shqiptare dhe në tregjet financiare.
Efektet e saj kanë filluar tashmë të jenë të pranishme në tregjet financiare dhe ekonominë shqiptare. Normat e interesit të produkteve financiare kanë shënuar rritje, pritjet për inflacionin në afatin e mesëm paraqiten relativisht të kontrolluara, tregjet financiare shfaqen të qeta dhe kursi i këmbimit, i qëndrueshëm.
Të gjitha këto janë premisa të nevojshme për kontrollin e inflacionit dhe kthimin e tij në objektiv, brenda gjysmës së parë të vitit 2024.
Rënia e normës së inflacionit në nëntor, ndonëse e derivuar në masën më të madhe nga zhvillimet e tregut ndërkombëtar, ishte sinjali i parë se inflacioni në Shqipëri do të mbetet në kontroll.
Politika monetare e Bankës së Shqipërisë në periudhën në vazhdim do të vazhdojë të udhëhiqet nga respektimi i objektivit tonë ligjor të stabilitetit të çmimeve.
Po ashtu, ajo do të vazhdojë të ndjekë të njëjtat parime që ka ndjekur edhe në vitin 2022: qëndrimi i politikës sonë monetare do të jetë fleksibël, i bazuar analizën e kujdesshme të informacionit të ri, por gjithnjë konsistent me respektimin e objektivit tonë të inflacionit.
Bazuar në këto parime, si dhe në informacionin e disponuar aktualisht, Banka e Shqipërisë gjykon se pjesa më e madhe e normalizimit të nevojshëm për kontrollin e inflacionit është kryer tashmë.
Në gjysmën e dytë të vitit 2022, yield-et e instrumenteve të borxhit të qeverisë dhe sidomos atyre afatshkurtra janë rritur me ritme edhe më të larta se norma bazë e interesit. Pse ka ndodhur kjo dhe si e parashikoni ecurinë e yield-eve në vitin 2023?
Transmetimi i politikës monetare ndodh me intensitet e shpejtësi të ndryshme në segmente të ndryshme të tregut financiar. Në përgjithësi, normat e interesit të tregut ndërbankar dhe ato të letrave me vlerë të qeverisë janë të parat që reagojnë, duke qenë se janë instrumente më fleksibile dhe të standardizuara.
Ky nuk është tipar specifik i tregut shqiptar, por një fenomen i njohur në të gjithë tregjet financiare.
Megjithatë, është e vërtetë se rritja e yield-eve në ankandet primare të letrave me vlerë të borxhit të qeverisë gjatë vitit 2022 ka qenë më e shpejtë se sinjalet e politikës monetare, pra se rritja e normës bazë të interesit.
Në analizat tona, arsyeja kryesore e këtij zhvillimi kanë qenë pritjet e tregut për kahun e ardhshëm të politikës monetare.
Me fjalë të tjera, ofruesit e fondeve në tregun primar kanë faktorizuar në çmimin e fondeve të ofruara jo vetëm rritjet e normës bazë të interesit të kryera nga Banka e Shqipërisë, por edhe pritjet e tyre për lëvizjet e normës bazë të interesit në të ardhmen.
Ky tipar i çmimit dhe i yield-eve të letrave me vlerë, e sidomos të letrave me vlerë që kanë kupon fiks, i bën këto instrumente të shfaqin volatilitet më të lartë krahasuar me pjesën tjetër të tregut financiar.
Nga ana tjetër, vlen të theksohet se rritja e relativisht e shpejtë e yield-eve të letrave me vlerë të borxhit të qeverisë nuk shfaq as elemente të rritjes së rrezikut të perceptuar të kreditit dhe as rritje të rrezikut të likuiditetit.
Në fakt, gjatë gjithë kësaj periudhe, sistemi financiar shqiptar, dhe sektori bankar në veçanti, është karakterizuar nga likuiditet i mjaftueshëm dhe rritje relativisht e qëndrueshme kredie.
Bazuar në këto premisa, por duke qenë konsistente edhe me perspektivën e inflacionit dhe kahun e pritur të politikës monetare, Banka e Shqipërisë gjykon se yield-et e letrave me vlerë të qeverisë do të kenë ecuri mjaft më të qetë gjatë vitit 2023.
Në vitin 2022, Leku vijoi të mbiçmohet në kursin e këmbimit me Euron, pavarësisht trysnive në rritje nga çmimet e larta të importit. Cilët ishin faktorët që sollën mbiçmimin e Lekut dhe si e parashikoni ecurinë e kursit Euro-Lek gjatë vitit 2023?
Kursi i këmbimit të Lekut ndaj Euros, monedhës më të rëndësishme në transaksionet tregtare dhe financiare me partnerët tanë të huaj, ka qenë relativisht i qëndrueshëm në gjysmën e parë të vitit por ka shfaqur tendenca më të qarta forcuese në gjysmën e dytë të tij.
Në mënyrë të përmbledhur, kursi i këmbimit të Lekut ndaj Euros shfaq një mbiçmim mesatar vjetor prej 1.7% në gjysmën së parë të vitit; ky mbiçmim u forcua më tej në gjysmën e dytë, duke shënuar nivelin 4.1% në nëntor.
Në vija të përgjithshme, qëndrueshmëria dhe forcimi i lekut ndaj Euros pasqyron – nga njëra anë – besimin e shtuar të publikut shqiptar në monedhën kombëtare, besim i cili shfaqet në formën e primeve të kontrolluara të rrezikut në tregun valutor dhe të zhvendosjeve të pakta të portofolit, të nxitura nga pasiguria, midis kursimeve në lekë dhe në valutë, dhe – nga ana tjetër – pozicioni e qëndrueshëm të huaj të ekonomisë shqiptare.
Duke u ndalur te pozicioni i jashtëm i ekonomisë shqiptare vlen të theksohet se zhvillimet e vitit 2022, megjithëse sfiduese për problemet me të cilat u përballëm, ishin mbështetëse për këtë ecuri të Lekut.
Kështu, ndonëse fatura e importit të mallrave e shërbimeve u rrit me rreth 32% gjatë nëntë muajve të parë të vitit, rritja e eksporteve në këtë periudhë shënoi nivelin 45%, duke gjeneruar një deficit tregtar rreth 5% më të ulët se e njëjta periudhë e vitit të shkuar.
Në të njëjtin kah, qëndrueshmëria e remitancave dhe e flukseve të tjera të llogarisë korrente bëri që deficiti i kësaj llogarie të ishte rreth 1% më i ulët se ai i regjistruar për periudhën korresponduese të vitit 2021, duke zbritur nga niveli 5.7% i PBB-së në nivelin 4.8% të PBB-së.
Përkundrejt tyre, prurjet valutore në formën e Investimeve të Huaja Direkte u rritën me 35% gjatë tre tremujorëve të parë vitit, duke qenë të mjaftueshme për të mbuluar në masën 1.4 herë deficitin e llogarisë korrente.
Në këto rrethana, kërkesa dhe oferta për valutë në tregun e brendshëm valutor ka qenë relativisht e balancuar.
Lidhur me pritjet për vitin 2023, Banka e Shqipërisë nuk sheh arsye për ndryshime të qenësishme në ecurinë e faktorëve që kanë diktuar sjelljen e kursit të këmbimit në vitin 2022 dhe raportin midis tyre.
Si e vlerësoni ecurinë e sistemit bankar dhe financiar në vitin 2022? Çfarë efektesh pritet të sjellë inflacioni i lartë dhe rritja e normave të interesit gjatë vitit 2023?
Veprimtaria e sistemit bankar erdhi në zgjerim gjatë vitit 2022, duke mbetur – në të njëjtën kohë – fitimprurëse, e mirëkapitalizuar dhe likuide.
Cilësia e aktiveve në sektorin bankar u përmirësua si rezultat jo vetëm i rritjes së kreditimit, por edhe i rënies së kredive me probleme. Sfidat me të cilat u përball industria financiare në vitin 2022 ishin të rëndësishme, por rreziqet mbetën në nivele të kontrolluara.
Ngadalësimi i rritjes ekonomike dhe rritja e normave të interesit gjatë virit 2022 në përgjigje të rritjes së inflacionit, ka të ngjarë të ruajë volatilitet më të lartë në vlerën e aseteve financiare, të ngadalësojë ecurinë e kërkesës për kredi dhe të cenojë aftësinë paguese të huamarrësve.
Ndonëse deri aktualisht, cilësia e kredisë mbetet mjaft e mirë, jemi në komunikim me sektorin bankar, për të ruajtur vigjilencën në evidentimin dhe trajtimin e flukseve të reja potenciale të kredive me probleme.
Banka e Shqipërisë kryen rregullisht ushtrimet e provës së rezistencës, për të vlerësuar qëndrueshmërinë e sektorit bankar ndaj rreziqeve potenciale dhe për të identifikuar nevojën për masa parandaluese.
Më hollësisht, gjatë vitit 2022, zgjerimi i aktivitetit të sektorit bankar u kanalizua në drejtim të kredidhënies, investimet në instrumente të tregut ndërbankar dhe investimeve në tituj.
Zgjerimi ishte i balancuar midis aktiviteteve të ndryshme, por pesha e ekspozimeve në valutë ndaj totalit të bilancit shënoi rritje të lehtë. Në tërësi, ekspozimi i bilancit të sektorit bankar ndaj përdorimit të valutës u zgjerua, por pozicioni i hapur nuk ndryshoi dhe rreziku nga ndryshimet e padëshiruara të kursit të këmbimit vlerësohet i kontrolluar.
Për më tepër, vitin e kaluar, portofoli i kredisë në valutë i pambrojtur ndaj ndryshimeve të kursit të këmbimit qëndroi pranë niveleve më të ulëta historike. Në krahun e detyrimeve, patëm rritje të fortë të depozitave, duke ruajtur kështu pjesën mbizotëruese të tyre në financimin e veprimtarisë së sektorit bankar.
Depozitat pa afat dhe llogaritë rrjedhëse vijuan të rriten me ritme pozitive, por disi më të ulët, ndërsa rritja e depozitave me afat ishte më e shpejtë, duke përmirësuar strukturën e maturimit të depozitave në sektorin bankar.
Cilësia e aktiveve u përmirësua vitin e kaluar. Raporti i kredive me probleme zbriti pranë nivelit 5.0%, duke qenë në nivelin më të ulët të dekadës së fundit.
Në këtë ecuri të raportit, ndikimi i rritjes së shpejtë të tepricës së kredisë ishte më i dukshëm, ku ritmi i rritjes së kredisë në valutë ishte më i lartë se ai i kredisë në lek. Rritja e kredisë ishte më e shpejtë për familjet/individët, kryesisht për blerje të pasurive të paluajtshme dhe për konsum.
Rritja e kredisë për biznesin mbështeti nevojat për investime dhe kapital qarkullues. Por edhe kreditë me probleme shënuan rënie gjatë vitit të kaluar, ndonëse në vlera më të ulëta se një vit më parë.
Bankat kanë qenë të kujdesshme në proceset e mbledhjes, ristrukturimit dhe të fshirjes, për të administruar nivelin e kredive me probleme. Raporti i mbulimit të kredive me probleme me fonde rezervë specifike (provigjione), është luhatur gjatë vitit brenda vlerave 63-68%, në linje me ecurinë historike.
Sektori bankar e mbylli vitin me një rezultat financiar pozitiv. Ecuria e mirë e Të Ardhurave Neto nga Interesi dha kontributin kryesor në qëndrueshmërinë e të ardhurave të veprimtarisë, por kontribut pozitiv dhanë edhe Të ardhurat Jo nga Interesi.
Në tërësi, shpenzimet e veprimtarisë së sektorit bankar u rritën gjatë vitit të kaluar por kjo rritje, e cila përfshiu shpenzimet për personelin dhe provigjionet për cilësinë e aktiveve, ishte më e ulët se rritja e të ardhurave.
Megjithëse rritja e fitimit u përshpejtua në gjysmën e dytë të vitit, në tërësi fitimi i realizuar vitin e kaluar ishte disi më i ulët se ai në vitin 2021.
Gjatë vitit të kaluar, sektori bankar përmirësoi nivelin e kapitalizimit të veprimtarisë. Në këtë ecuri, ndikoi pozitivisht rritja e nivelit të kapitalit rregullator në vijim të ecurisë së fitimeve dhe kërkesave rregullatore për nivelet e kapitalit.
Pasojat ekonomike dhe financiare prej zhvillimeve gjeopolitike duket se do të jenë të pranishme në vitin 2023 dhe do të kenë ndikim edhe mbi vendin tonë.
Megjithatë, pritjet bazë janë që ekonomia shqiptare do të vijojë të përballet me norma inflacioni mbi nivelin objektiv të Bankës së Shqipërisë, por mesatarisht më të ulëta se në vitin 2022.
Ecuria e normave të interesit në treg do të reflektojë pritjet e agjentëve ekonomikë për këto zhvillime dhe rreziqet për veprimtarinë e tyre, duke shënjuar, gjithsesi, kushte më të shtrënguara të financimit se në muajt e mëparshëm.
Nivelet relativisht të larta të inflacionit dhe të normave të interesit, do të vazhdojnë të ushtrojnë presion mbi konsumin dhe investimet, duke e përcjellë këtë ndikim edhe në dobësimin e kërkesës për kredi. Paralelisht, presioni mbi të ardhurat e agjentëve ekonomikë, mund të cenojë aftësinë paguese të kredimarrësve dhe të përkthehet në një rritje të kredive me probleme në bilancet e sektorit bankar.
Nëse ndodh, pritjet tona janë që kjo rritje e kredive me probleme të jetë në nivele të administrueshme për sektorin bankar. Nivelet e rritura të normave të interesit japin ndikim negativ në vlerën e aseteve financiare që mbahen në bilancet e bankave, megjithatë pritjet janë që ky efekt të vijë në rënie të ndjeshme.
Nga ana tjetër, ndikimi i rritjes së normave të interesit në veprimtarinë e ndërmjetësimit financiar pritet të ketë efekt neto pozitiv në bilancin e bankave.
Nëpërmjet ushtrimeve të provës së rezistencës, ne përpiqemi t’i vlerësojmë këto efekte edhe në kushtet e skenarëve të pafavorshëm me një probabilitet të ulët ndodhjeje. Rezultatet tregojnë që sektori bankar paraqitet në tërësi i qëndrueshëm dhe i aftë të vijojë veprimtarinë e tij të ndërmjetësimit financiar në mbështetje të ekonomisë së vendit.
Si gjithmonë, politikat ekonomike të Bankës së Shqipërisë do të synojnë ruajtjen e qëndrueshmërisë së stabilitetit makroekonomik dhe financiar pavarësisht sfidave me të cilat mund të ndeshet ekonomia e vendit.
Në drejtim të stabilitetit të sistemit financiar, do të jemi të vëmendshëm për zhvillimet në sektorin bankar dhe sistemin financiar, duke ndërmarrë veprimet e nevojshme me natyrë parandaluese dhe kundërciklike, në mënyrë që veprimtaria e ndërmjetësimit financiar të zhvillohet pa cenuar qëndrueshmërinë e institucioneve financiare. Në këtë drejtim do të synojmë koordinim sa më të mirë me autoritetet e tjera që mbikëqyrin tregjet dhe institucionet financiare.
Si e parashikoni ecurinë e ekonomisë shqiptare në vitin 2023? Në ç’masë pritet që inflacioni i lartë ta frenojë rritjen ekonomike dhe cilat do të jenë sfidat e tjera kryesore për ekonominë shqiptare?
Në skenarin bazë, pra duke faktorizuar gjithë informacionin e disponuar aktualisht dhe duke abstraguar nga goditjet e paparashikueshme, Banka e Shqipërisë pret që ritmi i rritjes së ekonomisë shqiptare të mbetet në territor pozitiv, si gjatë vitit 2023, ashtu edhe në horizontin afatmesëm.
Sikundër e kemi theksuar në vazhdimësi, ky projeksion pasqyron faktin se bazat e rritjes dhe zhvillimit të ekonomisë sonë: stabilitetin e përgjithshëm ekonomik dhe financiar, bilancet e shëndosha financiare të bizneseve, familjeve dhe sektorit bankar, si dhe dinamizmin në rritje të shfaqur nga sektori privat gjatë vitit të fundit.
Këto baza zhvillimi na shtyjnë të besojmë se ekonomia shqiptare do t’i rezistojë edhe goditjes së ardhur nga inflacioni i lartë.
Në terma të strukturës ekonomike, turizmi dhe sektorët e shërbimit të lidhur me të, bujqësia dhe degë të veçanta të industrisë, ofrojnë perspektiva pozitive zhvillimi vitin e ardhshëm. Në terma të kërkesës agregate, konsumi familjar dhe eksporti pritet të mbështesin më tej zgjerimin e kërkesës për mallra e shërbime gjatë vitit
Megjithatë, duhet theksuar se inflacioni i lartë ka lënë – padyshim – gjurmët e tij në dinamikën e rritjes ekonomike.
Rritja e pasigurisë, shtrëngimi i detyruar i kostove të financimit dhe reduktimi i kërkesës botërore, do të përkthehen në ritme më të ngadalta të rritjes ekonomike gjatë gjysmës së parë të vitit të ardhshëm, të ngjashme me ato të gjysmës së dytë të vitit 2022.
Më tej, normalizimi gradual i situatës monetare, stabilizimi i kushteve financiare dhe reduktimi i pasigurisë pritet t’i hapin rrugë një rritje më të shpejtë ekonomike, në linjë me potencialin prodhues të vendit./Monitor
