Dhuna mes adoleshentëve është kthyer në një fenomen shqetësues e të përsëritur. Vetëm dy ditë më parë, një 15-vjeçar nga Gramshi, ndërroi jetë si pasojë e plagosjes me thikë nga bashkëmoshatari i tij. Sipas socilogëve dhe psikologëve në këtë fenomen shqetësues ndikojnë shembujt që përcjellin të rriturit, indiferenca ndaj çrregullimeve të sjelljes apo qëndrimi i të rinjve me orë të gjata në internet.
Adoleshentët nuk duhen fajësuar për agresivitetin që shfaqin pasi ata kanë nevojë për ndihmë emocionale nga prindërit, mësuesit dhe specialistët. Psikologia Marsela Lekli, duke folur për “News Zone” thotë se kjo situate është rezultat i dobësimit të ndjeshëm të bazave individuale për optimizëm.
“Marr shkas nga ngjarjet e fundit sherret mes adoleshentëve dhe rasti i Gramshit ku humbi jetën një 15 vjeçar. Shoqëria jonë është e frustruar, e dëshpëruar, e lodhur,e sfilitur nga kaotizmi total. Jeta jonë është e mbushur me sfida të natyrave të ndryshme, herë si rezultat i faktorëve jetësorë, herë si paaftësi e jona për të ofruar qasje të ndryshme, me synim dalejn nga kjo zymtësi. Të gjitha këto po dobësojnë ndjeshëm bazat individuale për optimizëm, qëndrueshmëri e forcë, ndaj dhe shpeshherë duket sikur i jemi dorëzuar fatit të sponatinitetit dhe kaotizmit”. thotë Lekli.
Psikologja u ndal edhe në rolin e familjes, shkollës dhe shoqërisë.
“Prindërit shqiptar të zhytur në rrjedhën e përditshmërisë së tyre, të ndikuar nga realiteti i vrazhtë dhe panorama pesimiste, mendoj se në shumë raste nuk po ofrojnë rolin e tyre në edukimin e fëmijëve. Tradicionalisht, institucioni kryesor i edukimit është familja. Atë që një fëmijë fiton në familje në fëmijëri, ai e ruan gjatë gjithë jetës së tij të mëvonshme. Rëndësia e familjes si institucion arsimor është për faktin se gjatë një pjese të konsiderueshme të jetës së njeriut dhe për sa i përket kohëzgjatjes së ndikimit të saj tek një person, asnjë nga institucionet arsimore nuk mund të krahasohet me familjen. Ajo vendos themelet e personalitetit të fëmijës dhe në kohën kur ai hyn në shkollë, ai tashmë është më shumë se gjysma i formuar si person. Individi ka nevojë për një mjedis familjar, jo vetëm gjatë fëmijërisë dhe foshnjërisë, por në çdo fazë të jetës së tij. Sepse ai ka nevojë për një fole familjare ku do të gjejë paqe dhe ku ai mund t’i eliminojë streset dhe problemet. Njerëzit që rriten pa familje, në komunitet ose që nuk marrin mbështetje të mjaftueshme financiare, morale dhe edukative nga familjet e tyre ndjejnë thellë mungesën e mbështetjes familjare gjatë gjithë jetës së tyre dhe mungesa e një familje pa nivel reflektohet edhe në shumë fusha të tjera jetëesore. Bashkëpunimi mes shkollës dhe familjes prej ku vijnë nxënësit ka një rëndësi shumë me vlerë në procesin edukativo-arsimor të fëmijëve. Shkolla dhe familja përbëjnë dy faktorë të rëndësishëm në edukimin dhe arsimimin e brezit të ri. Megjithë ndryshimet midis këtyre dy faktorëve të edukimit, duhet të theksohet se shkolla ka një rol të rëndësishëm në përgatitjen e familjes për edukimin e fëmijës. Fëmijët janë nxënës më të suksesshëm përgjatë gjithë shkollës nëse prindërit e tyre përfshihen në shkollë dhe inkurajojnë të mësuarit në shtëpi, pavarësisht nga niveli arsimor apo shoqëror i tyre”.
Një ndikim të fuqishëm në degradimin e situatës ka luajtur edhe përdorimi pa kriter i teknologjisë nga të miturit.
“Në dekadat e fundit, teknologjia ka ndryshuar tërësisht çdo aspekt të shoqërisë sonë, nga mënyra se si punojmë drejt mënyrës se si ne shoqërohemi dhe jetojmë. Një nga dallimet më të rëndësishme është ndryshimi në atë se si luajnë fëmijët, rriten dhe zhvillohen, si dhe ndërveprimi i tyre me gjeneratat e mëparshme. Megjithëse teknologjia siguron shumë përfitime pozitive për të mësuar, ajo gjithashtu mund të ketë disa efekte negative në zhvillimin e fëmijëve dhe cilësinë e jetës. Një nga dallimet më të mëdha në mënyrën se si fëmijët jetojnë sot është aktiviteti fizik i pamjaftueshëm. Teknologjia gjithashtu ka një ndikim të thellë në atë se si fëmijët mendojnë dhe ndjehen. Meqenëse teknologjia është plot stimuj dhe shpesh kërkon t’i kushtohet vëmendje një shumëllojshmërie të gjërave të ndryshme në të njëjtën kohë, fëmijët që luajnë shumë video lojëra ose kalojnë shumicën e kohës në internet, kanë më pak mundësi të fokusohen sesa fëmijët që përdorin më së paku teknologjinë. Ajo gjithashtu mund të ndikojë në mënyrën se si fëmijët trajtojnë informacionin – kur fëmijët ekspozohen në një nivel të lartë të teknologjisë, ata tentojnë të mendojnë gjëra vetëm sipërfaqësisht dhe nuk zhvillojnë aftësinë për të menduar në mënyrë kritike ose të jenë krijuese kur mësojnë koncepte të reja. Me qëllim që përdorimi I teknologjisë të mos jetë një kërcënim për zhvillimin social, njohës dhe emocional të fëmijës, është e rëndësishme të veprohet duke filluar nga vitet e para të jetës, periudhë gjatë së cilës formohen dhe konsolidohen mënyrat e sjelljes dhe shprehitë që në vitet në vijim ato janë të vështira për t’u modifikuar. U shpreh Lekli.
Disa prej rasteve të konflikteve mes të miturish dhe adoleshëntësh në 2-3 muajt e fundit.
- Në 16 maj dy adoleshtë janë konfliktuar në ambjentet e shkollës në Kamzë, ku njër prej tyre mbeti i plagosur.
- Në mars 2023, një 20-vjeçar i identifikuar si A. Beta ka goditur me mjet prerës shtetasin E. Tuce, 19-vjeç. Si pasojë e konfliktit, Tuçe ka mbetur i plagosur rëndë.
- Në shkurt 2023, disa djem me kapuça në kokë dhunojnë një bashkëmoshatar me shkelma dhe shkopinj në Ksamil, policia ka reaguar sa i takon ngjarjes së rëndë duke sqaruar se janë identifikuar 10 të miturit. Ata i përkasin moshës 15-16 vjeç.
- Në shkurt 2023 konfliktohen, dy vajza që sipas mediave, studionin në klasën e gjashtë të shkollës “Ibrahim Basha” në Bathore.
- Në shkurt 2023, në ambjentet e shkollës Kongresi Manastirit, në Tiranë po ashtu ndodhi një sherr me dhunë dhe fjalë ofenduese mes dy vajzave./Newszone
