TIRANË– Euroizimi i tregut të sigurimeve u rrit përsëri vitin e kaluar. Sipas të dhënave nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (AMF), në fund të vitit 2022 pesha e primeve të shkruara në euro kundrejt totalit arriti në pothuajse 32% nga 30% që kishte qenë në fund të vitit 2021. Pesha e primeve të shkruara në euro për aktivitetin e Sigurimit Jo-Jetë është rritur me 2.3 pikë përqindje dhe ka arritur në 32%, nga 29.7% që kishte qenë në fund të vitit 2021.
Klasat që kanë shfaqur rritjen më të theksuar të primeve të shkruara në euro janë Sigurimi i Përgjegjësisë Civile, me rritje me 11.7% (nga 45.9% në 57.6%), Sigurimet e Mallit në Transport, me rritje të peshës me 4.5% (nga 54.4% në 58.9%), Sigurimet Motorike me rritje të peshës me 2.9% (nga 21.6% në 24.5%), Sigurimet e Pronës, me rritje të peshës me 1.8% (nga 53.7% në 55.5%), pasuar nga Sigurimet e Aksidenteve e Shëndetit me rritje 1.6% (nga 61.9% në 63.5%).
Ndërsa, rënie në peshë të primeve të shkruara në euro kanë shfaqur Sigurimet e Marinës, me rënie 4.1% (nga 9.7% në 5.6%), Sigurimet Inxhinierike, me rënie të peshës me 3.7% (nga 66.7% në 63%) dhe Sigurimet e Garancisë, me rënie të peshës me 2.3% (nga 20.8% në 18.5%)
Segmenti më i vogël i tregut, ai i sigurimeve të jetës, ndërkohë vitin e kaluar ka pësuar rënie të peshës së primeve të shkruara në euro kundrejt totalit. Ky tregues ka rënë në 31.5%, nga rreth 33.6% që kishte qenë në fund të vitit 2021.
Klasat që kanë shfaqur rënien më të theksuar të primeve të shkruar në euro në krahasim me një vit më pare janë Sigurimi i Jetës me elementë të ndryshueshëm, me 35.6% (nga 79.5% në 43.9%), Sigurimi Cash Plan, me rënie të peshës me 27.7% (nga 62.8% në 35.1%) dhe Sigurimi i kombinuar i Jetës, me rënie të peshës me 4.9% (nga 31.3% në 26.4%).
Ndërkohë paraqitet rritje e lehtë e peshës në euro për Sigurimin e Jetës në grup, me 2.1% (nga 2.4% në 4.5%) dhe Sigurimin e Jetës së Debitorit me rritje të peshës me 1% (nga 22.8% në 23.8%). Tendenca e euroizimit të tregut të sigurimeve ishte frenuar gjatë vitit 2020, kur pandemia dha një ndikim të ndjeshëm te shumë produkte që zakonisht kuotohen dhe shiten në euro. Por, me kthimin e normalitetit në dy vitet e fundit euroizimi në treg është kthyer afërsisht në nivelet ku qëndronte në periudhën përpara pandemisë.
AMF evidenton se disa nga produkteve të sigurimit kuotohen në valutë për arsye objektive. Të tillë janë, për shembull disa produkte të sigurimit të detyrueshëm motorik, si polica kufitare dhe kartoni jeshil. Produkti i Kartonit Jeshil është produkt ndërkombëtar sigurimi, i cili lëshohet në monedhën euro, pasi edhe detyrimet që i lindin shoqërisë së sigurimit jashtë territorit të Republikës së Shqipërisë për pagesë dëmshpërblimi nga ky sigurim janë në Euro. Polica kufitare lëshohet në pikat e kalimit kufitar gjatë hyrjes së automjeteve me targa të huaja në territorin e Republikës së Shqipërisë dhe pagesa e primit të policës në monedhën vendase do të vështirësonte procesin e pajisjes së konsumatorit me këtë policë sigurimi. Po kështu, disa nga produktet kryesore të aktivitetit të sigurimit, si sigurimi i pronës me përfitues bankat tregtare ose sigurimi i Jetës së debitorit, janë të lidhura ngushtësisht me monedhën e kredisë. Monedha në të cilën disbursohet kredia dikton dhe monedhën e lëshimit të policës, për shkak të nevojës për të rikuperuar në të njëjtën monedhë vlerën e detyrimit, në rastin e ndodhjes së ngjarjes së sigurimit.
Pesha e konsiderueshme e primeve të arkëtuara në euro reflektohet edhe në strukturën e depozitave bankare të shoqërive të sigurimit. Në fund të vitit 2022, shoqëritë e sigurimeve zotëronin rreth 12.8 miliardë lekë depozita, nga të cilat pothuajse 51.5% ishin të mbajtura në valutë të huaj. Pesha e depozitave në valutë ka pësuar një rënie të lehtë me 0.5 pikë përqindje krahasuar me fundin e vitit 2021. Megjithatë, rënia e peshës së depozitave në valutë vlerësohet se ka ardhur kryesisht si efekt i nënçmimit të euros në kursin e këmbimit me lekun gjatë vitit të kaluar.
Edhe në analizën e radhës për ecurinë e treguesve të euroizimit, AMF vlerëson se përdorimi i valutës në tregjet e mbikëqyrura nga ky institucion është në nivele përgjithësisht të ulëta dhe i diktuar nga profili i veprimtarisë së institucioneve të mbikëqyrura.
Ministria e Financave dhe Ekonomisë, Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare dhe Banka e Shqipërisë nënshkruan në muajin Prill 2017 një Memorandum Bashkëpunimi “Për zgjerimin e përdorimit të monedhës kombëtare në sistemin financiar dhe në ekonominë shqiptare”. Tre institucionet u angazhuan të ndërmarrin veprime për të ulur nivelin e përdorimit të monedhave të huaja në ekonomi, sipas sektorëve të cilët mbikëqyrin apo monitorojnë./Monitor
