Konferencat e saj vjetore kanë tërhequr shumë politikanë konservatorë nga Perëndimi, duke përfshirë ish-Sekretarin e Shtetit të SHBA-së, Mike Pompeo, ish-këshilltarin e Sigurisë Kombëtare të Shteteve të Bashkuara, John Bolton dhe ish-zëvendëspresidentin Mike Pence. Por pengesat e fundit për grupin më të fuqishëm opozitar iranian kanë bërë që disa vëzhgues të pyesin nëse ditët e tij të lavdisë janë të numëruara.
Një grup i fshehtë disident në mërgim, Mujahadin-e Khalq (MeK) dikur ishte një grup terrorist i caktuar nga SHBA, por sot numëron politikanët perëndimorë të shquar anti-Irani si aleatë kryesorë. Irani e akuzon atë për terrorizëm, duke thënë se ka kryer një sërë sulmesh në vitet 1980. MeK i mohon këto akuza. Është një nga grupet më të organizuara të opozitës që përballet me Republikën Islamike, por ka pak mbështetje midis iranianëve, kryesisht për shkak të së kaluarës së saj të dhunshme dhe për mbështetjen e Presidentit irakian Saddam Hussein gjatë luftës së tij pothuajse dhjetëvjeçare me Iranin.
Megjithatë, analistët thonë se aktiviteti diplomatik i kohëve të fundit midis Iranit dhe armiqve të tij megjithatë mund të mos jetë i mirë për grupin. Në harkun kohor të një jave, MeK muajin e kaluar dëshmoi një bastisje të rrallë në bazën e saj të përhapur në Shqipëri, ku ka selinë e saj, si dhe një ndalim të shkurtër të një mitingu të planifikuar vjetor në Francë, ku ka mbajtur ngjarje të tilla për disa vite. MeK beson se këto veprime ishin pjesë e një “politikë qetësimi” të regjimit në Teheran.
“U bë e qartë se shqetësimet e sigurisë ishin thjesht një pretekst për të qetësuar regjimin klerikal,” tha për CNN Shahin Gobadi, një anëtar me qendër në Paris i Komitetit të Punëve të Jashtme të Këshillit Kombëtar të Rezistencës së Iranit, krahu politik i MeK, duke iu referuar ndalimit francez.
Policia shqiptare tha se bastisja e qershorit në kampin Ashraf 3 të MeK pranë kryeqytetit Tiranë ishte për shkak të dyshimeve se grupi ishte i përfshirë në aktivitet politik. Aktiviteti politik është i ndaluar sipas marrëveshjes që u lejon atyre të qëndrojnë në Shqipëri. Një person u vra në bastisje, dhe policia mohoi se ishte përgjegjëse për vdekjen. Irani e mirëpriti bastisjen dhe javën e kaluar një zyrtar iranian tha se disa nga hard disqet e sekuestruara mbërritën në vendin e tij dhe se ekspertët iranianë po punonin në rikuperimin e të dhënave për të identifikuar agjentët e grupit dhe qelizat sabotuese. MeK i bëri thirrje Shqipërisë të sqarojë nëse ndonjë nga disqet ishte dërguar me të vërtetë në Iran.
‘Aktivitet ilegale dhe subversive’
Një koordinator i ministrisë së jashtme shqiptare i tha CNN me email se vendi nuk i ka ofruar Iranit asnjë material të sekuestruar. Të gjitha pajisjet e sekuestruara janë pranë autoriteteve dhe do të përdoren për hetime. Në të njëjtën javë, autoritetet franceze ndaluan një tubim të planifikuar të MeK në Paris duke përmendur “kërcënimet për sulm”. Ndalimi u anulua më vonë me një urdhër gjyqësor dhe tubimi u zhvillua të shtunën që përkoi me një takim vjetor të MeK në periferi të Parisit që priti disa nga figurat më të shquara të krahut të djathtë. Një burim diplomatik francez i tha CNN se policia e Parisit kishte urdhëruar ndalimin e demonstratave për shkak të rreziqeve të shqetësimeve të rendit publik.
Beteja e narrativave për Iranin po zhvillohet në mediat sociale
“Ky vendim u anulua nga gjykatat administrative, një vendim të cilin nuk i takon qeverisë ta komentojë”, tha burimi për CNN në një email.
Gobadi tha se aktivitetet e MEK-ut në Shqipëri dhe kudo tjetër janë përputhur me ligjet e vendeve të tyre pritëse. Koordinatori i Ministrisë së Jashtme të Shqipërisë i tha CNN se MeK kishte thyer një marrëveshje për të mos u përfshirë në veprimtari të paligjshme dhe subversive, duke shtuar se Shqipëria ka paguar një çmim të lartë për pritjen e saj, më e keqja prej të cilave ishte sulmi kibernetik i korrikut 2022 ndaj vendit. Shqipëria ndërpreu marrëdhëniet diplomatike me Iranin si rezultat, por Teherani mohoi përfshirjen.
Koordinatori tha se ishte thellësisht fyese të akuzohesh, duke qenë se Shqipëria e mirëpriti dhe i ofroi mbrojtje humanitare MeK-së, kur asnjë vend tjetër në botë nuk do t’i pranonte ato. Pengesat për MeK-në pasojnë gjithashtu një marrëveshje historike midis Iranit dhe Arabisë Saudite në mars, e cila pa lidhjet diplomatike të rivendosura pas gati tetë vitesh tensione. Irani ka akuzuar për vite me radhë Arabinë Saudite për mbështetjen e MeK. Spekulimet rreth mbështetjes së pretenduar të mbretërisë për grupin u nxitën më tej nga paraqitja e princit Turki al-Faisal, një mbretëror i shquar saudit dhe ish-ambasador në SHBA dhe MB, në një samit të MeK në Paris. Në fjalimin e tij në vitin 2016, al-Faisal deklaroi: Edhe unë dua rënien e regjimit.
MeK mohon të ketë marrë ndonjë fond nga Arabia Saudite apo ndonjë qeveri dhe këmbëngul se është një lëvizje e pavarur, që qëndron në këmbët e veta si politikisht ashtu edhe financiarisht. Ndalimi i shkurtër francez i tubimit të MeK erdhi gjithashtu vetëm disa ditë pas një telefonate 90-minutëshe midis presidentit francez Emanuel Macron dhe presidentit iranian Ebrahim Raisi më 10 qershor. Është e paqartë nëse aktiviteti i fundit diplomatik midis Iranit dhe armiqve të tij është drejtpërdrejt përgjegjës për zhvillimet në Francë apo Shqipëri, por analistët thonë se ato nuk kanë gjasa të jenë të rastësishme, veçanërisht pasi shtetet perëndimore shpresojnë të rifillojnë bisedimet bërthamore me Iranin .
Mbështetja e MeK vjen në masë të madhe nga vendet që kanë tensione me Iranin, tha Trita Parsi, nënkryetare e Institutit Quincy në Uashington, DC.
“Si rezultat, ndërsa ato tensione me Iranin rriten ose ulen, kjo ndikon drejtpërdrejt në fatin e MeK,” i tha ajo CNN.
Politikanët që kanë marrë pjesë në konferencat e saj përfshijnë gjithashtu ish-avokatin e Donald Trump, Rudy Giuliani dhe ish-kryeministren britanike Liz Truss. Të paktën një person në ngjarje thuhet se ka marrë dhjetëra mijëra dollarë nga grupi disident.
Ndërsa SHBA-ja dhe BE-ja përpiqen të arrijnë marrëveshje të reja me Iranin, ata mund të përziejnë të ardhmen e MeK për të parë nëse mund të gjendet një përbërje më e gjerë. Instituti Lindor në Uashington, DC, duke shtuar se heqja e grupit nga fotografia mund të jetë një lëshim perëndimor ndaj Iranit. Analistët thonë megjithatë se MeK nuk ka gjasa të zhduket së shpejti, pasi ka mbijetuar gjatë gjashtë dekadave të fundit pavarësisht ndryshimit të gjeopolitikës.
“Mendoj se ato gradualisht po bëhen më të dobëta,” tha Vatanka. Ndërsa afrimi saudit-Iran do t’i dobësojë ata më tej, ai nuk do të thotë shkatërrimin e tyre, tha ai./Përkthyer dhe përshtatur nga CNN
