Ministria e Financave dhe Ekonomisë ka propozuar disa ndryshime në ligjin për sigurimet shoqërore.
Në projektligjin e publikuar në konsultimet Publike MFE i hap rrugë lehtësimit nga barra e pagesës së kontributeve të sigurimeve shoqërore për pensionistët të cilët vazhdojnë të punojnë edhe në periudhën e pensionit.
Kjo ishte një kërkesë e vazhdueshme e kësaj kategorie, por përfitues të nismës së përjashtimit të detyrimit do të jenë vetëm pensionistët e vetëpunësuar si të vetëm. Ndërsa ata pensionistë që janë të punësuar apo të vetëpunësuar në sektorin privat do të vijojnë të paguajnë pagesat e sigurimeve shoqërore.
Në relacion Ministria e Financave shpjegon se nuk do të ndalet pagesa për pensionistët e punësuar dhe vetëpunësuarit e tjerë, pasi kjo do të deformohet tregun dhe nxiste abuzimet.
“Duke qenë se i punësuari kontribuon në të gjitha degët e sigurimeve shoqërore dhe kontributet paguhen midis tij dhe punëdhënësit, përjashtimi nga pagimi i kontributeve pensionistëve të punësuar në sektorin privat do të deformonte tregu e punës, dëmtonte skemën e sigurimeve shoqërore dhe do të sillte problematika lidhur me administrimin fiskal.
Punëdhënësit do të ishin të prirur të punësonin pensionistë, ndërkohë që përjashtimi i pensionistëve të vetëpunësuar me statusin e personit fizik në sektorin privat nuk do të përbënte një problem, përveç pakësimit të të ardhurave në degën e sigurimeve shoqërore të barrëlindjes dhe të pensioneve, për të cilat kjo kategori paguan kontribute dhe pagesa në këto dy degë të sigurimit nuk u garanton një mbrojtje të shtuar”, theksohet në relacion.
Konkretisht në projektligji propozohet që pas nenit pas nenit 15, “Pagesa e kontributeve”, të shtohet neni 15/1 me këtë përmbajtje: “Përjashtohen nga detyrimi për të paguar kontributet e detyrueshme të sigurimeve shoqërore, përfituesit e pensionit të pleqërisë që vetëpunësohen si të vetëm në sektorin privat”
Në përputhje me nenin 98 të Ligjit Nr. 7703/1993 dhe VKM-së Nr. 551, datë 08.11.1993 “Për lejimin e pagesës së pensionit të pleqërisë për pensionistët e punësuar ose të vetëpunësuar në sektorin privat”, në këtë projektligj propozohen shtesa në nenin 57 dhe pas nenit 58 me këtë përmbajtje: “Pagesa nuk ndalohet nëse përfituesi i pensionit të pleqërisë punon në sektorin privat si punësuar apo i vetëpunësuar.”, dhe “Përfituesit e pensionit të pleqërisë, të cilët ndërkohë që tërheqin këstin mujor të pensionit, janë të punësuar ose të vetëpunësuar në sektorin privat, nuk i njihet periudha e punësimit si periudhë sigurimi për efekte përfitimi nga ky ligj.”
Pagesë minimale për të punësuarit IT në tekno-parqet
Pas 1 prillit paga maksimale për efekt kontributi rritet me të njëjtën masë dhe në të njëjtën kohë me masën që rritet paga minimale në shkallë vendi.
Por për një kategori të caktuar personash me profesion në fushën e teknologjisë së informacionit, që ushtrojnë aktivitetin e tyre në një fushë specifike sikurse janë Tekno-Parqet kontributet e sigurimeve shoqërore do të paguhen në nivelin e pagës minimale.
Në nenin 10 të projektligjit për ndryshimin e sigurimeve shoqërore do bëhen shtesat si më poshtë:
“Për personat e punësuar me profesion në fushën e teknologjisë së informacionit (IT), dhe të regjistruar në subjektet me aktivitet kryesor në fushën e teknologjisë së informacionit të cilët ushtrojnë aktivitetin e tyre sipas Ligjit Nr. 58/2022 “Për krijimin, organizimin dhe funksionimin e Parqeve Teknologjike dhe Shkencore”, të miratuara sipas legjislacionit në fuqi, të garantohet mbulimi me elementë të sigurimeve shoqërore.
Kjo kategori punonjësish, me miratimin paraprak të punëmarrësit dhe të evidentuar në kontratën e punës, do të paguajnë kontributet e sigurimeve shoqërore në nivelin e pagës minimale mujore në shkallë vendi, pavarësisht pagës bruto të deklaruar.”
Rikthimi i pensioneve të padrejta
Projektligji parashikon gjithashtu edhe zgjidhje të problemit të rikthimit në fondin e sigurimeve shoqërore të shumës së kësteve të pensioneve që janë gjeneruar dhe kaluar padrejtësisht në llogarinë bankare të pensionistit.
Në fund të nenit 87, shtohet një paragraf që përcakton procedurën e rikthimit në fondin e sigurimeve shoqërore të shumave të kredituara në llogarinë e pensionistit, pas vdekjes së tij për shkak të çregjistrimit me vonesë nga regjistri i gjendjes civile. Nëpërmjet një vendimi që organet e sigurimeve shoqërore nxjerrin dhe që përben titull ekzekutiv, i ekzekutueshëm nga banka, shumat e bllokuara i rikthehen fondit të sigurimeve shoqërore.
“Shtesa që propozohet në nenin 87, të Ligjit Nr. 7703/1993, ka për qëllim dhënien e të drejtës organeve e sigurimeve shoqërore të nxjerrin titull ekzekutiv për të bërë të mundur kthimin në llogaritë e sigurimeve shoqërore të kësteve mujore të pensioneve që janë gjeneruar dhe kaluar padrejtësisht në llogarinë bankare të pensionistit.
Bazuar në legjislacionin e sigurimeve shoqërore, ISSH gjeneron dhe xhiron pensionin mujor në llogarinë bankare dhe në degën e bankës që ka zgjedhur vetë pensionisti, për çdo muaj. Kreditimi i pensionit ka limitin deri në gjashtë muaj.
Çdo 6 muaj pensionisti duhet të konfirmoj në bankë rregullshmërinë e pagesës së përfitimeve, në këtë mënyrë edhe qenien e tij në jetë. Nga praktika e përditshme kanë rezultuar raste, sidomos ndër pensionistët që janë rezidentë jashtë shtetit, se kur pensionisti ka ndërruar jetë çregjistrimi i tij në regjistrin e gjendjes civile është bërë me vonesë ndërkohë që pensioni ka vazhduar t’i kreditohet në llogarinë e tij bankare edhe pas ndarjes nga jeta.
Në shumicën e rasteve, këstet e gjeneruara për pagesë, për llogari të pensionistit, nuk janë tërhequr dhe kanë mbetur në llogarinë e tij bankare, janë bllokuar për t’u bërë të pa pagueshme, por nuk mund të kthehen në llogaritë e fondit me kërkesë zyrtare të organeve të Sigurimeve Shoqërore.
Në këto raste, nisur nga statusi ligjor i llogarive bankare individuale, për kthimin e shumave, bankat kërkojnë një vendim gjykate.
Për zgjidhjen e kësaj problematike për këto raste, është parashikuar shtesa në nenin 87 të Ligjit Nr. 7703/1993, për nxjerrjen e një vendimi nga ana e organeve të sigurimeve shoqërore që përbën titull ekzekutiv dhe ekzekutohet nga bankat”, citohet në relacion./Monitor
