Ju mund ta dalloni rëndësinë strategjike globale të Turqisë, e cila është rritur ndjeshëm në sfondin e luftës në Ukrainë, nga potpuria e listës A të liderëve botërorë, që nxituan të urojnë Rexhep Tayyip Erdogan, për fitoren e tij në zgjedhje të dielën mbrëma. I pari i cili “doli nga kutia” ishte presidenti rus Vladimir Putin.
Ai ishte aq i etur për të goditur egon e homologut të tij turk dhe liderit të tij “të fortë”, saqë nuk priti as rezultatet zyrtare të votimit përpara se të veçonte politikën e jashtme të pavarur të Erdoganit si arsye për fitoren e tij. Ne mund të supozojmë me siguri se politika turke që Rusia e pëlqen veçanërisht, është refuzimi i Erdoganit për të përjashtuar Kremlinin pas pushtimit të tij në shkallë të plotë të Ukrainës, edhe pse aleatët e Turqisë në NATO vendosën sanksione dhe ulën varësinë e tyre energjetike nga Rusia.
Tregtia midis Turqisë dhe Rusisë madje u rrit ndjeshëm që nga fillimi i luftës në Ukrainë. Por gjithashtu të ndezur në urimin e Putinit të dielën ishin presidenti amerikan Joe Biden dhe homologu i tij francez Emmanuel Macron. Pavarësisht se nuk e pëlqejnë qëndrimin e Erdoganit ndaj Kremlinit dhe zvogëlimin e fjalës së lirë dhe normave demokratike në vend gjatë dy dekadave të tij të para si president, për ta Turqia është një aleate vendimtare, nëse e vështirë dhe e paparashikueshme, e Perëndimit.
Turqia është një anëtar kyç i aleancës ushtarake të NATO-s, duke marrë pjesë në të gjitha misionet e saj. Erdogan mund të mbajë lidhje të ngushta me Rusinë, por ai gjithashtu ofron ndihmë ushtarake për Ukrainën. Ai ndërmjetësoi në mënyrë të famshme një marrëveshje me anë të së cilës Rusia i dha fund bllokadës ndaj furnizimeve me drithëra të Ukrainës, duke i lejuar ato të rrjedhin në pjesë të botës që mbështeten në to. Ai gjithashtu, pas një hezitimi të gjatë dha miratimin e tij zyrtar për anëtarësimin e fqinjit të Rusisë, Finlandës, në NATO. Dikur një avokat i pasionuar i anëtarësimit të Turqisë në BE, Erdogan këto ditë flet për ta bërë Turqinë përsëri të madhe.
Për të, kjo ka sjellë një politikë të jashtme më të pavarur. Gjatë viteve, ai ka zhvilluar marrëdhënie shumë transaksionale me të gjithë aleatët e tij. Shtëpia e Bardhë nuk e ka fshehur padurimin e saj në përpjekje për të bindur Erdogan që të miratojë anëtarësimin në NATO edhe për Suedinë. Suedia do të siguronte mbulesë të rëndësishme të Detit Baltik për aleancën kundër Rusisë. Perëndimi shpreson se gjendja e rëndë e ekonomisë së Turqisë dhe gjasat që zotit Erdogan do t’i duhet të përqendrohet në stabilizimin e financave dhe tërheqjen e investimeve të huaja, mund të jetë një vend i butë për të nxitur pranimin e Suedisë në NATO si një kusht pro quo.
Turqia dhe Hungaria janë të vetmet vende të NATO-s që ende bllokojnë anëtarësimin e Stokholmit. Presidenti Macron, ndërkohë, shqetësohet për migrimin në BE dhe shpreson të marrë garanci nga Presidenti Erdogan sa më shpejt të jetë e mundur. Gjatë krizës së migracionit të vitit 2015, më shumë se një milion refugjatë dhe azilkërkues, bënë udhëtimin e rrezikshëm përmes Mesdheut drejt BE-së me varkat e trafikantëve të njerëzve.
Brukseli më pas bëri një marrëveshje me Turqinë. Në këmbim të një shume të madhe parash dhe udhëtimi pa viza për turqit në BE, këta të fundit nuk mbërritën kurrë plotësisht për shkak të kundërshtimeve të BE-së ndaj burgosjes së Erdoganit të kritikëve dhe kundërshtarëve politikë, presidenti turk do të bënte çmos për të parandaluar emigrantët pa dokumente duke lënë ujërat turke për të arritur në bllok.
Por rritja e numrit të refugjatëve sirianë në shtëpi rezultoi jashtëzakonisht jopopullore për votuesit turq. Këtë muaj, çdo parti politike që konkurronte në zgjedhjet parlamentare të Turqisë premtoi të ndërmarrë veprime për të zgjidhur çështjen e emigrantëve. BE-ja shqetësohet për mundësinë e shtyrjes së refugjatëve nga Turqia në Siri në rrezik për sigurinë e tyre dhe që Turqia i lejon kontrabandistët e njerëzve të mbretërojnë përsëri për të dërguar anije me azilkërkues dhe migrantë të tjerë mbi Mesdhe.
Brukseli është gjithashtu në mbrojtje pasi Greqia, anëtare e BE-së, është përfshirë në një mosmarrëveshje me zotin Erdogan për një numër ishujsh në detin Egje, ndërsa anëtari i BE-së, Qiproja ende po vlon pasi zoti Erdogan bëri thirrje për një zgjidhje me dy shtete (greke dhe turke) ndaj ndarjeve dekadash atje pas një pushtimi turk gati 50 vjet më parë. Perëndimi dikur e përshkruante rëndësinë strategjike të Turqisë si urë midis Evropës dhe Lindjes së Mesme, por pushtimi rus i Ukrainës e ka transformuar statusin e Turqisë. Pak presin surpriza të mëdha të politikës së jashtme nga Erdogan teksa ai hyn në dekadën e tij të tretë në pushtet. Por aleatët strategjikë të Ankarasë po vëzhgojnë vërtet shumë nga afër. Ajo që bën Turqia ka rëndësi./Përkthyer dhe përshtatur nga BBC
