Ministrja e Punëve të Jashtme e Kosovës, Donika Gërvalla, ka njoftuar të hënën se Komiteti Ministror i Këshillit të Evropës, ka marrë vendim që t’ia përcjellë Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës kërkesën për anëtarësimin e Kosovës. Sipas Gërvallës, Komiteti që përfaqëson 46 shtetet anëtare të KE-së, mori këtë vendim në një mbledhje të jashtëzakonshme, me më shumë se 2/3 e votave.
Kosova ka aplikuar për anëtarësim në Këshillin e Evropës më 12 maj 2022. Këshilli i Evropës, organizata më e vjetër evropiane që merret me zhvillimin e demokracisë dhe të drejtat e njeriut, ka procedura të caktuara për pranimin e anëtarëve të rinj. Këto procedura kalojnë përmes Këshillit të Ministrave dhe Asamblesë Parlamentare, ku marrin pjesë deputetët nga parlamentet e shteteve anëtare.
Lidhur me këtë vendim pati 33 vota për, shtatë kundër dhe pesë abstenime. “Për shtetin tonë të ri, vendimi i sotëm përbën një hap historik, ndoshta më të rëndësishmin pas pavarësisë sonë. Me këtë vendim përmbyllet një etapë e rëndësishme drejt anëtarësimit të plotë”, shkroi Gërvalla në Facebook, duke shtuar se “mbetet edhe shumë punë për t’u bërë”. Pas këtij vendimi ka reaguar presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, e cila falënderoi aleatët që votuan në favor të Kosovës.
“Flamuri i Republikës së Kosovës së shpejti do të valojë me krenari në mesin e anëtarëve të Këshillit të Evropës”, shkroi ajo në Twitter. Kryeministri Albin Kurti, e komentoi këtë votim po ashtu duke thënë se Kosova “do të jetë vlerë e shtuar për Këshillin e Evropës”.
Cilët janë hapat e radhës?
Venera Kabashi, juriste në Strasburg dhe njohëse e jurisprudencës së Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut, në një postim në Facebook tha se ajo që pritet të ndodhë tash është emërimi i dy ekspertëve nga Byroja e Asamblesë Parlamentare. Këta dy ekspertë do të hartojnë një raport përmbajtësor mbi Kosovën, me të cilin do të bëhet një vlerësim i “përshtatshmërisë së sistemit ligjor të Kosovës me parimet thelbësore të Këshillit të Evropës”.
Pastaj, Asambleja Parlamentare do të caktojë dy raportues nga Komiteti për Çështje Politike dhe Komiteti për Çështje Ligjore dhe të Drejta të Njeriut që do t’i përgatisin raportet e tyre mbi Kosovën. Raporti i raportuesit nga Komiteti për Çështje Politike do të diskutohet dhe votohet nga Asambleja Parlamentare.
Pasi që të përfundohen këto analiza e raporte mbi Kosovën, ato do të dërgohen për diskutim e votim në seancë plenare të Asamblesë Parlamentare. Do të duhen 2/3 e votave për t’i rekomanduar Komitetit të Ministrave që ta ftojë Kosovën të bëhet anëtare e KE-së. Kabashi thotë se ky është një shpjegim i thjeshtësuar i procedurës para Asamblesë Parlamentare, ngase “në mes të këtyre hapave ka edhe shumë hapa e vendime të tjera që do të merren gjatë procesit të përgatitjes së opinionit final për Kosovën”.
Më herët, burimet diplomatike i thanë REL-it se presin që edhe në vazhdim të procedurave për shqyrtimin e aplikimit të Kosovës të ketë taktizime dhe që hapat të lidhen me përmbushjen e obligimeve që dalin nga Marrëveshja drejt normalizimit të raporteve që kanë arritur Kosova dhe Serbia.
“Realisht, nëse gjithçka shkon sipas planit, procesi i pranimit të Kosovës në Këshillin e Evropës do të mund të përmbyllej deri në fund të këtij viti”, tha një burim diplomatik për REL-in. Pjesë e taktizimeve, sipas burimeve, është edhe tentimi që aplikimi i Kosovës të mos futet në rend dite gjatë samitit të Këshillit të Evropës që mbahet në mesin e majit në Islandë, e cila kryeson Këshillin e Ministrave.
Çfarë është Këshilli i Evropës?
Siç kanë thënë burimet evropiane për Radion Evropa e Lirë, avancimi i kërkesës për anëtarësim të Kosovës në Këshillin e Evropës është po ashtu një prej të arriturave të dialogut mes Kosovës dhe Serbisë, që ndërmjetësohet nga BE-ja. Megjithatë, burimet nuk kanë dashur të përgjigjen prerë nëse Serbia ka shkelur marrëveshjen drejt normalizimit të raporteve, që u arrit më 27 shkurt, ku thuhet se “Serbia nuk do ta kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në asnjë organizatë ndërkombëtare”.
Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, më herët gjatë ditës deklaroi në Beograd se shteti i tij do të votojë kundër anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës. Më herët, ministri i Punëve të Jashtme të Serbisë, Ivica Daçiç, është shprehur se do të punojë që të pengojë anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës.
Për dallim nga Bashkimi Evropian, ku aplikimet për anëtarësim miratohen me konsensus, në Këshillin e Evropës pranimi i një anëtari të ri bëhet me shumicë votash. Më 16 mars të këtij viti, Federata Ruse është përjashtuar nga ky Këshill, për shkak të nisjes së luftës së paprovokuar në Ukrainë. Në mungesë të Rusisë, dy të tretat e shteteve anëtare të kësaj organizate e njohin pavarësinë e Kosovës.
Çfarë është Këshilli i Evropës?
Këshilli i Evropës është një organizatë ndërkombëtare për të drejtat e njeriut, demokracinë dhe sundimin e ligjit në Evropë, me seli në Strasburg të Francës. Është themeluar më 1949. Këshilli mbron lirinë e shprehjes dhe të mediave, barazinë dhe minoritetet në vendet anëtare. Kjo organizatë ka realizuar edhe fushata për mbrojtje të fëmijëve, kundër gjuhës së urrejtjes, si dhe për të drejtat e romëve, të cilët përbëjnë komunitetin më të madh në Evropë.
Këshilli i Evropës u ndihmon vendeve anëtare që të luftojnë korrupsionin dhe terrorizmin, si dhe që të kryejnë reformat e duhura gjyqësore. Duke qenë organizatë ndërkombëtare, Këshilli i Evropës nuk mund të bëjë ligje, mirëpo ka aftësi të nxisë zbatimin e marrëveshjeve ndërkombëtare, të arritura nga vendet anëtare për tema të ndryshme. Dy trupat kyçë të Këshillit janë: Komiteti i Ministrave dhe Asambleja Parlamentare.
Për vitin 2022, Këshilli i Evropës ka buxhet prej 477 milionë eurosh. Buxheti krijohet kryesisht nga kontributet e vendeve anëtare. Kontributet bazohen në një formulë që merr parasysh bruto-prodhimin e brendshëm. Në mesin e vendeve që kanë kontribuuar më shumë deri më tash janë: Franca, Gjermania, Italia, Federata Ruse dhe Mbretëria e Bashkuar. Të hollat shfrytëzohen për të zbatuar programin, i cili bazohet në tri fusha: të drejtat e njeriut, sundimi i ligjit dhe demokracia./REL
