RUSI- Konflikti i zjarrtë midis udhëheqjes ushtarake të Moskës dhe Yevgeny Prigozhin, kreut të grupit privat mercenar Wagner, është përshkallëzuar në mënyrë dramatike në një kryengritje të hapur që e zhyt Rusinë në pasiguri. Prigozhin lëshoi një deklaratë kundër ushtrisë ruse të premten dhe më pas marshoi trupat e tij në qytetin rus të Rostov-on-Don. Shërbimi i brendshëm i inteligjencës ruse, Shërbimi Federal i Sigurisë, i njohur si FSB, hapi një çështje penale kundër Prigozhin , duke e akuzuar atë për “thirrje për një rebelim të armatosur”.
Çfarë bëri Prigozhin?
Kthesa dramatike e ngjarjeve filloi të premten kur Prigozhin akuzoi hapur ushtrinë ruse për sulmimin e një kampi Wagner dhe vrasjen e një grupi të njerëzve të tij. Ai u zotua të hakmerret, duke nënkuptuar se forcat e tij do të “shkatërrojnë” çdo rezistencë, duke përfshirë bllokimet e rrugëve dhe avionët.
“Jemi 25,000 veta dhe do të zbulojmë pse ka një kaos të tillë në vend,” tha ai.
Prigozhin më vonë u tërhoq nga kërcënimi i tij, duke thënë se kritika e tij ndaj udhëheqjes ushtarake ruse ishte një “marshim drejtësie” dhe jo një grusht shteti. Kriza më pas u thellua pasi Prigozhin deklaroi se luftëtarët e tij kishin hyrë në rajonin e Rostovit të Rusisë dhe kishin pushtuar instalimet kryesore ushtarake brenda kryeqytetit. Qyteti Rostov-on-Don, është selia e komandës ushtarake jugore të Rusisë dhe shtëpia e rreth një milion njerëzve. Prigozhin publikoi një video duke thënë se forcat e tij do të bllokonin Rostov-on-Don nëse Ministri i Mbrojtjes Sergei Shoigu dhe gjenerali më i lartë rus Valery Gerasimov nuk vijnë për ta takuar atë.
Si u përgjigj Rusia?
Ministria e Mbrojtjes e Rusisë ka mohuar me forcë sulmin ndaj trupave Wagner, duke e quajtur pretendimin “propagandë informative”. Dhe FSB hapi gjithashtu një çështje penale kundër Prighozhin për kërcënimet e tij, duke e akuzuar atë për thirrje për “një rebelim të armatosur”.
“Deklaratat dhe veprimet e Prigozhin janë në fakt thirrje për fillimin e një konflikti të armatosur civil në territorin e Federatës Ruse dhe janë një goditje me thikë në shpinë të ushtarakëve rusë që luftojnë forcat profashiste ukrainase”, -thuhet në një deklaratë të FSB-së, duke bërë thirrje për Wagner.
Presidenti rus Vladimir Putin është në dijeni të situatës. Kryebashkiaku i Moskës Sergei Sobyanin tha të shtunën se masat “anti-terroriste” për të forcuar sigurinë po kryheshin në kryeqytet si rezultat i “informacioneve të ardhura”. Postimet e mediave sociale treguan se automjete ushtarake u panë duke lëvizur nëpër rrugët kryesore të kryeqytetit rus në orët e para të së shtunës.
Kush është Prigozhin?
Prigozhin e njeh Putinin që nga vitet 1990. Ai u bë një oligark i pasur duke fituar kontrata ushqimore fitimprurëse me Kremlinin, duke i dhënë emrin “kuzhinieri i Putinit”. Transformimi i tij në një komandant lufte erdhi si pasojë e lëvizjeve separatiste të 2014-ës të mbështetura nga Rusia në Donbas në Ukrainën lindore. Prigozhin themeloi Wagner për të qenë një grup mercenarësh në hije që luftoi si në Ukrainën lindore dhe, gjithnjë e më shumë, për kauza të mbështetura nga Rusia në mbarë botën. CNN ka gjurmuar mercenarët e Wagner në Republikën e Afrikës Qendrore, Sudan, Libi, Mozambik, Ukrainë dhe Siri. Gjatë viteve ata kanë zhvilluar një reputacion veçanërisht të tmerrshëm dhe janë lidhur me abuzime të ndryshme të të drejtave të njeriut.
Prigozhin ka përdorur mediat sociale për të lobuar për atë që ai dëshiron dhe shpesh është grindur me udhëheqjen ushtarake të Rusisë, duke e paraqitur veten si kompetent dhe të pamëshirshëm në kontrast me krijimin ushtarak. Mosmarrëveshjet e tij me drejtuesit kryesorë të Rusisë shpërthyen në publik gjatë betejës së zymtë dhe të pamëshirshme për Bakhmutin, gjatë së cilës ai vazhdimisht akuzoi udhëheqjen ushtarake për dështimin në furnizimin e trupave të tij me municion të mjaftueshëm.
Putini kryeson atë që shpesh përshkruhet si një sistem gjyqësor, ku lufta e brendshme dhe konkurrenca midis elitave inkurajohen në fakt për të prodhuar rezultate. Por shpërthimet gjithnjë e më të egra të Prigozhin kanë ndezur spekulime javët e fundit se edhe ai mund të shkojë shumë larg.
Çfarë ndodh tani?
Steve Hall, një ish oficer i CIA-s në karrierë dhe tani bashkëpunëtor i CNN, tha se fakti që FSB është shërbimi që lëshon urdhrin e arrestit do të sugjeronte se Putini e ka kthyer Prigozhin.
“Në mendjen time kur FSB thotë: “Po, ne e shohim se ky është një akt kriminal dhe ne po e hetojmë atë”, kjo për mua do të thotë se Putini është në krye të tij”, tha ai për CNN.
Hall tha se Prigozhin “e di saktësisht se cili është rreziku i tij … gjë që është disi interesante kur mendon për këtë sepse kjo do të thotë se ai duhet të ketë llogaritur se ai mund ta bëjë këtë … Një djalë si Prigozhin e di se cilat janë rreziqet dhe e di se nëse nuk i shkon mirë, do të shkojë shumë keq,” shtoi ai.
Ndërkohë, përçarja e hapur brenda forcave të armatosura të Rusisë është pritur me gëzim dhe shumë shaka në Kiev. Malcolm Davis, një analist i lartë në Institutin Australian të Politikave Strategjike, tha se Ukraina do të jetë e prirur të shfrytëzojë trazirat, veçanërisht nëse Moska detyrohet të lëvizë trupat nga vija e frontit.
“Natyrisht që ata duhet të shohin se çfarë po ndodh në të vërtetë me vendosjen e forcave ruse përgjatë linjave të tyre mbrojtëse,” tha ai për CNN.
“Nëse forcat ruse në ato vende po tërhiqen për të luftuar Wagnerin, për të mposhtur atë që është sigurisht një kryengritje për momentin, por që mund të jetë një luftë civile në rrugën e duhur atëherë potencialisht do të shihni se ukrainasit hapin mundësi të reja, duke identifikuar boshllëqe në linjat ruse që ata mund t’i kalojnë dhe t’i shfrytëzojnë. Nëse hapen boshllëqet, atëherë ata duhet të jenë të gatshëm t’i shfrytëzojnë ato boshllëqe,”- shtoi ai.
