TIRANË– Tregu i letrave të borxhit të qeverisë shqiptare ka reaguar ndaj rritjes së normës bazë të interesit me një rritje shumë të lehtë të lehtë të yield-eve. Këtë javë u zhvillua ankandi i bonove 12-mujore, i pari pas rritjes së normës bazë të interesit javën e kaluar. Yield-i mesatar i ponderuar rezultoi 3.93%, me një rritje pothuajse të papërfillshme nga niveli prej 3.91% i ankandit të mëparshëm. Të dhënat historike kanë treguar se zakonisht tregu ka një reagim më të ndjeshëm në momentin e parë pas rritjes së normës bazë, duke i zhvendosur yield-et e ofruara në të njëjtin kah. Por, këtë herë një gjë e tillë nuk ka ndodhur.
Një faktor me shumë ndikim duket të jetë kërkesa e lartë e investitorëve në ankand. Nga 8.5 miliardë lekë që ishte shuma e shpallur për financim nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë, në ankand u paraqitën gjithsej kërkesa në vlerën e 14.2 miliardë lekëve. Prorata apo pjesa e pranuar e ofertave konkurruese rezultoi sërish në nivele të ulëta, 41.26% (u pranuan 4.4 miliardë lekë nga 9.8 miliardë lekë kërkesa konkurruese gjithsej).
Javën e kaluar, Banka e Shqipërisë rriti normën bazë për herë të parë që nga muaji nëntor me 0.25 pikë përqindje, duke e çuar atë në nivelin 3%. Me gjithë dilemat e forta të shkaktuara nga goditjet që pësuan javët e fundit tregjet bankare në SHBA dhe në Europë, në fund Këshilli Mbikëqyrës vendosi të rriste normën bazë të interesit. Inflacioni bazë në dy muajt e parë të këtij viti ishte në nivelet më të larta historike, ndërsa presionet inflacioniste nga tregu i punës ngelen të forta, me një normë papunësie pranë minimumit historik dhe rritje dyshifrore të pagës mesatare. Këto sinjale nuk mund të shpërfilleshin më tej, ndaj Banka e Shqipërisë vijoi me normalizimin e normave të interesit.
Nëse vitin e kaluar tregu shfaqi një mbireagim ndaj rritjes së normës bazë të interesit, këtë herë duket se po ndodh e kundërta, me një reagim shumë të lehtë. Sektori financiar duket likuid dhe interesi për të investuar në titujt e borxhit qeveritar është i lartë. Ngadalësimi i kreditimit të sektorit privat në muajt e fundit mund të jetë një faktor që ka bërë alokimin e më shumë investimeve të sektorit bankar në bono dhe obligacione.
Por, reagimi modest ndaj rritjes së normës bazë mund të shpjegohet edhe me pritshmëri shumë më të qëndrueshme lidhur me ecurinë e inflacionit dhe të kursit të politikës monetare. Rritja e fortë e yield-eve vitin e kaluar erdhi në kushtet e rritjeve të njëpasnjëshme, me një interval të lartë të normës bazë të interesit.
Kjo krijoi pasiguri dhe rënie të pjesëmarrjes së investitorëve në ankande. Aktualisht, duket se nuk ekzistojnë më premisa të ngjashme. Megjithëse rriti normën bazë të interesit, Këshilli Mbikëqyrës në deklaratën e vet u përpoq të japë sinjale qetësie për tregjet financiare, duke nënvizuar se pjesa më e madhe e normalizimit monetar tashmë është kryer./Monitor
