TIRANË– Një artikull i i botuar sot nga “europorter.co” ka tronditur sërish politikën shqiptare, e cila prej ditësh po zien nga debatet politike. Kështu në artikull shkruhet se gjatë kohës që Partia e Lirisë asokohe Lëvizja Socialiste për Integrim drejtohej nga Kryemadhi ajo ka marrë para që vinin nga oligarkë rusë. Sipas artikullit në vitin 2017, Monika Kryemadhi, ka marrë disa pagesa nga disa kompani ruse ‘offshore’. Kompanitë iu përkasin Vradus Holdings, Alexander Smuzikov dhe Alexander Kaplan.
Rusia përdor të gjitha mjetet për të shtrënguar kontrollin në Ballkan
Në javët e fundit, zyrtarët amerikanë dhe përfaqësuesit e NATO-s kanë theksuar nevojën për të mbrojtur Ballkanin Perëndimor nga ndërhyrja dhe ndikimi keqdashës rus në vazhdën e pushtimit të paprovokuar dhe brutal të Ukrainës nga Rusia. Një zëdhënës i Departamentit të Shtetit të SHBA-së deklaroi: “Lufta e Rusisë ka sqaruar se sa urgjente është puna jonë për të ndihmuar të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor për të çuar përpara plotësisht reformat demokratike dhe për të arritur aspiratat e tyre për integrim në institucionet evropiane dhe euroatlantike”. Rusia e ka pohuar veten gjithnjë e më shumë në rajon, i cili ka një rëndësi të madhe gjeostrategjike për Moskën dhe i ofron Rusisë një mundësi për të minuar BE-në dhe NATO-n, si dhe për të luftuar ekspansionizmin e perceptuar brenda Evropës.
Në luftën e saj për ndikim në Ballkanin Perëndimor, Rusia ka shfrytëzuar përsëri energjinë dhe burimet e saj natyrore si një mjet gjeopolitik, ndërsa njëkohësisht financon dhe mbështet në mënyrë të paligjshme partitë politike të krahut të djathtë dhe grupet e djathta ekstreme.
Ndikimi keqdashës i Rusisë në vende të tilla si Mali i Zi dhe Serbia është dokumentuar mirë dhe në rastin e Serbisë, është përshkruar si “i kudondodhur”. Serbia është mbështetur prej kohësh pothuajse tërësisht në gazin e lirë rus, ndërsa prodhuesi kryesor i saj i naftës NIS është në pronësi të Gazprom dhe Gazpromneft të Rusisë. Në vitin 2022, Serbia nënshkroi një kontratë të re trevjeçare me Rusinë për furnizime të lira të gazit. Qeveria serbe mund të konsiderohet aleati më i ngushtë i Rusisë në Evropë dhe, për shembull, refuzon të zbatojë sanksione kundër Rusisë në përgjigje të luftës brutale të kësaj të fundit në Ukrainë.
Mali i Zi, nga ana tjetër, vuajti nga një tentativë për grusht shteti të mbështetur nga Rusia në 2016. Një raport i Komitetit të Përzgjedhur të SHBA-së zbuloi se Oleg Deripaska, një oligark rus i sanksionuar me lidhje të ngushta me Kremlinin, kishte investuar dhe zgjeruar ndikimin e tij në Mal të Zi me urdhër të qeverisë ruse. Ai fitoi një shumicë të aksioneve në infrastrukturën kritike kombëtare, eksportuesin më të madh të Malit të Zi, të cilin e përdori për të rritur fuqinë e tij politike. Në fund të fundit, deri në vitin 2016, Deripaska po financonte dhe po ekzekutonte një fushatë agresive të drejtuar nga Rusia për të rrëzuar qeverinë malazeze dhe për të vrarë kryeministrin në një grusht shteti të dhunshëm me mbështetjen e Frontit Demokratik (DF), një parti opozitare malazeze.
Vende të tjera në Ballkanin Perëndimor si Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut kanë qenë historikisht më pak të ndjeshme ndaj ndërhyrjeve ruse, kryesisht për shkak të mungesës së tyre të mbështetjes në energjinë ruse dhe mungesës së lidhjeve kulturore. Megjithatë, gjatë dekadës së fundit Rusia ka kërkuar vazhdimisht të ndikojë keqdashës mbi këto vende përmes metodave të ndryshme, duke përfshirë financimin e partive opozitare me ndjenja proruse dhe përpjekjet për të paguar dhe/ose rekrutuar anëtarë të aparatit të sigurisë dhe politikës.
Në të vërtetë, siç zbulohet nga një vlerësim i deklasifikuar i inteligjencës amerikane në vitin 2022, Rusia shpenzoi 500,000 dollarë amerikanë për financimin e partisë politike opozitare të qendrës së djathtë të Shqipërisë, Partisë Demokratike (PD) në zgjedhjet shqiptare të vitit 2017. Rusia gjithashtu dyshohet se ka mbështetur grupet e djathta ekstreme të cilat kanë propaganduar teori konspirative se kryeministri aktual Edi Rama dhe partia e tij politike Partia Socialiste (PS) kontrollohen nga George Soros.
Dëshmi të zbuluara (shih më poshtë) tregojnë gjithashtu se Monika Kryemadhi, gruaja e ish-presidentit shqiptar që qeverisi në koalicion me PD-në Ilir Meta, ka marrë një sërë pagesash në vitin 2017 nga kompani të kontrolluara përfundimisht nga biznesmenë rusë të naftës me lidhje të ngushta me Kremlini përmes një sërë kompanish opake offshore.
Siç u tregua më lart, Kryemadhi bëri një pagesë për një kompani offshore, Vradus Holdings, e cila u zbulua se kontrollohej përfundimisht nga Vitaly Savvin, një tregtar rus nafte, kompania ruse e naftës e të cilit u zbulua gjithashtu nga Forbes se kishte qenë një nga donatorët më të mëdhenj të Putinit.
Më tej, Kryemadhi ka marrë pagesa nga kompania offshore Holdem Holdings, e cila kontrollohet nga oligarkët rusë të naftës Alexander Smuzikov dhe Alexander Kaplan. Smuzikov dhe Kaplan bënë pasurinë e tyre në botën e turbullt të naftës ruse në një kompani të kontrolluar nga oligarkët rusë, të cilët që atëherë janë sanksionuar për shkak të lidhjeve të tyre me Kremlinin. Është e paqartë pse Kryemadhi i ka marrë këto pagesa nga këta biznesmenë rusë. Siç përshkruhet në dokumente, referencat e pagesës përfshijnë ‘dividend për aksionarët’ dhe ‘shërbimet e marketingut’. Bashkëshorti i Kryemadhit, Meta, aktualisht vazhdon të drejtojë Partinë e Lirisë Shqiptare, një nga partitë më të mëdha opozitare në Shqipëri, e lidhur ngushtë me PD-në e mbështetur nga Rusia.
Veçanërisht, kjo nuk është hera e parë që Smuzikov dhe Kaplan zbulohen se janë përfshirë në Ballkanin Perëndimor. Në vitin 2016, Reuters raportoi se Smuzikov dhe Kaplan ishin zbuluar si palë kontrolluese pas një kompanie të fshehtë të inkorporuar në Mbretërinë e Bashkuar që ofronte për të marrë Makpetrol, distributori kryesor i produkteve të naftës në Maqedoninë e Veriut. Oferta e tyre u bllokua përfundimisht nga autoritetet e Maqedonisë së Veriut.
Megjithatë, një vit më vonë, në vitin 2017, shërbimi i brendshëm i inteligjencës i Maqedonisë së Veriut zbuloi se vendi kishte “nënshtruar një propagandë të fortë subversive dhe aktivitet të inteligjencës të zbatuar përmes ambasadës ruse”. Sipas raporteve të inteligjencës vendase, operativët e inteligjencës ruse po përpiqeshin të rekrutonin ish-anëtarë dhe aktualë të ushtrisë dhe ministrisë së brendshme të Maqedonisë për të krijuar një “masë kritike të personave të trajnuar ushtarakë”, që “në një moment apo situatë të caktuar politike duhet të jetë përdoret për të përmbushur interesat ruse”. Agjentët rusë ishin përpjekur gjithashtu të ndikonin dhe të ofronin fonde për mediat maqedonase, duke përfshirë ato që synonin pakicën shqiptare të vendit, në mënyrë që të përhapnin “informacion dhe dezinformim” në mbështetje të qëllimeve të politikës ruse.
Në dritën e taktikave gjithnjë e më agresive dhe ekspansioniste të Rusisë, është thelbësore që BE dhe NATO të rrisin veprimet diplomatike për të garantuar stabilitet dhe integritet sovran në Ballkanin Perëndimor, në mënyrë që Shqipëria të mos bëhet Mali i Zi i ardhshëm ose Mali i Zi Ukraina e ardhshme.
